قبرش هم نوشتهاند : " دو چيز است كه اعجاب انسان را برمیانگيزد وهيچوقت انسان اعجابش به آن كم نمیشود . يكی آسمان پرستارهای كه بالای سرما قرار دارد و ديگر وجدانی كه در درون ما قرار دارد " . اين مكتبمیگويد كار اخلاقی كاری است كه از فطرت و وجدان انسان سرچشمه گيرد . دراين مكتب كار اخلاقی همان كاری است كه وجدان انسان حكم میكند مجرد از هرتربيتی و مجرد از هر عادتی . ولی كسانی كه به چنين وجدانی عقيده ندارندبايد ديد به چه ارزشهايی قائلند ؟ به استناد همان ارزشها ملاك كار اخلاقیاز نظر آنها را میشود تشخيص داد . كسانی كه مادی فكر میكنند ، میشود گفت كه ارزشهای اخلاقی را خيلی پائينآوردهاند . عصر ما را " عصر تزلزل ارزشها " ناميدهاند ، يعنی عصری كهدر آن ارزشهای اخلاقی معنی ندارد ، چون ارزشهايی كه ملاك اخلاق بود از بينرفته است . نهليسم مكتبی است كه به هيچ اصل و ارزشی اعتقاد ندارد . همهمكتبهای مادی چنين است . همه دم از اخلاق میزنند ولی جهان بينیشانارزشهای اخلاقی را متزلزل كرده است . |