در اين مورد جای اين كه بخواهيم بحث زيادی بكنيم نيست ، چون هر كسمیداند كه در اسلام دعوت به علم زياد شده و تحصيل علم فوقالعاده تشويقگرديده است ، و خود تاريخ اسلام حكايت میكند - و اشخاص بی غرض ، همهتأييد كرده اند - كه پيدايش تمدن عظيم اسلامی كه از همان قرن اول پايهگذاری و آغاز شد - بلكه از زمان پيغمبر اكرم خواندن و نوشتن و با سوادشدن و تعليم دادن و زبانهای مختلف ياد گرفتن شروع شد ، و از علوم دينیآغاز شد و بعد رسيد به علوم طبيعی و علوم فلسفی ، طب و غيره - ريشهاشتشويق فوقالعادهای بود كه اسلام به تحصيل علم كرد و اين برای مسلمين يكامر مقدس بود . تعصب ، سد راه علم آنچه كه مانع اين مطلب است مسأله تعصب است ، انواع تعصبها كه جلویعلم را میگيرد ، و میدانيم كه در اسلام با تعصب و عصبيت ، شديد مبارزهشده . در نهجالبلاغه خطبهای است به نام خطبه " قاصعه " كه بزرگترينخطبههای اميرالمؤمنين است . اصلا محور اين خطبه تعصب و تكبر است ، چونعرب تعصب زيادی دارد . اميرالمؤمنين با اعراب راجع به اين خصلتتعصبشان شديد مبارزه میكند و بديهای تعصب را ذكر مینمايد كه تعصب چنينو چنان است ، و در آخر میگويد : اگر بناست انسان نسبت به چيزی تعصبداشته باشد « فليكن تعصبكم لمكارم الخصال » . تعصبتان در مورد خوبيها وفضيلتها باشد ، نسبت به فضيلتها تعصب داشته باشيد ، نه نسبت به اينامور كه مثلا من چرا بروم پيش فلان كس درس بخوانم ، در |