و مادر ، تنها اين را دوست ندارند كه بگويند مطابق ميل اين رفتار می‏كنيم‏
. اگر ميل هم مقياس باشد ، ميل افراد ديگر را نيز بايد در نظر بگيرند .
يعنی آن كسی كه می‏خواهد از روی كمال محبت با بچه‏های خودش رفتار بكند ،
گذشته از اين كه ميل نبايد مقياس باشد بلكه مصلحت بايد مقياس باشد ،
همچنين مصلحت جمع بايد مقياس باشد نه مصلحت فرد . و چقدر موارد ما
می‏بينيم كه مصلحت جمع با مصلحت فرد جور درنمی‏آيد . يعنی اگر مصلحت يك‏
فرد را در نظر بگيريم ، مصلحت افراد ديگر و بلكه مصلحت آن سازمان و
جامعه‏ای كه اين فرد جزء آن است از بين می‏رود و در نهايت ، خود آن فرد
هم صدمه می‏بيند ، اين است كه در مواردی مصلحت فرد فدای مصلحت جامعه‏
می‏شود . و از اينجاست كه در مواردی خود محبت كه گفتيم ريشه‏اش قصد خير
و احسان داشتن است ايجاب می‏كند عدم نرمی را ، ايجاب می‏كند خشونت را ،
ايجاب می‏كند حداكثر آنچه را كه طرف آن را برای خودش بدی تلقی می‏كند ،
مثلا اعدام را ، آنجا كه پای مصلحت جمع در ميان است .

فلسفه قصاص

ببينيد اين تعبير قرآن راجع به مسأله قصاص چه تعبير جامعی است !
می‏دانيم قرآن در قانون جزائی خود طرفدار قصاص است . در مواردی كه كسی‏
با عمد و بدون هيچ عذری بی‏گناهی را ، نفس محترمی را از بين می‏برد اسلام‏
اجازه قصاص می‏دهد كه او را به مجازات آن شخص اعدام بكنند .
در اينجا اين مسأله پيش می‏آيد كه حالا او يك نفر را

357