روی زمين حركت كند يا نكند ، و اگر نباشد حركت كردن روی زمين حياتنيست . به همين تعبير شعار معروف حضرت سيدالشهداء است كه در روز عاشورافرمود : « الموت اولی من ركوب العار » ( 1 ) . مرگ از متحمل شدن يكننگ بالاتر است . يعنی من فقط عزت میخواهم . يا اين جمله ايشان :« هيهات منا الذلة » ( 2 ) كه شعار ديگری است در آن روز ، و تعبيراتديگری كه در خلال عاشورا زياد گفتند ، و هيچ مطلبی جز اين مطلب در خلالتاريخ عاشورا موج نمیزند . « انی لا اری الموت الا سعادش و لا الحياش معالظالمين الا برما » ( 3 ) . و جزء كلماتی كه از ايشان ذكر كردهاند ايناست : « موت فی عز خير من حياش فی ذل » ( 4 ) . مردن با عزت از زندگیبا ذلت بهتر است . تعبير ديگر كه به مطلب ما نزديكتر است باز از ايشان است : « الصدقعز و الكذب عجز » ( 5 ) . از آن جهت انسان بايد راستگو باشد كه راستیبرای انسان عزت است ( در اينجا راستی مبنای عزت قرار گرفته ) و دروغگفتن عجز و ناتوانی است ، آدم ناتوان دروغ میگويد ، آدم قوی كه دروغنمیگويد . در نهج البلاغه جمله دوم از حكم چنين است : « ازری بنفسه من استشعرالطمع » . يعنی آن كسی كه طمنع را شعار خود قرار داده ، پاورقی : . 1 بحارالانوار . 128 / 78 . 2 مقتل خوارزمی . 6 / 2 . 3 لهوف / . 69 . 4 بحارالانوار 192 / 44 چاپ جديد . . 5 تاريخ يعقوبی . 246 / 2 |