در آيات ديگر قرآن نيز هست كه با كافر جنگيدن هم يك حدی دارد ، يعنیجايی میرسد كه اگر بيش از آن جلو بروند ، به تعبير خود قرآن ، اعتداء وتجاوز از حد است ، كه در آيه ديگر میفرمايد : « قاتلوا فی سبيل الله الذين يقاتلونكم و لا تعتدوا ان الله لا يحبالمعتدين »( 1 ) . در راه خدا با مردمی كه با شما میجنگند بجنگيد ، ولی از حد تجاوز نكنيد. مثلا آن وقت كه دشمن اسلحهاش را زمين میگذارد و میگويد تسليم ، آنگاهكه ديگر تسليم شد و شمشيرش به روی شما كشيده نيست ديگر او را نكشيد .يا مثلا متعرض بچههايشان نشويد ، متعرض زنهايشان نشويد ، متعرضپيرمردهايشان نشويد ، متعرض آباديشان ، درخت و چشمههايشان نشويد ، هماندستورهايی كه پيغمبر اكرم غالبا وقتی كه مسلمين میرفتند به جنگ ، بهصورت متحدالمال به آنها میفرمود . بنابراين وقتی كه پای عدالت و نقطه مقابل آن ، ظلم در ميان باشدمیگويد در مورد كافران هم از حد تجاوز نكنيد ، به آنها ظلم نكنيد ، باآنها هم به عدالت رفتار كنيد . پس عدالت به هر حال بايد رعايت بشود . احسان به كافر را در جايیاجازه میدهد كه اثر خوب داشته باشد ، اما آنجا كه اثر بد میبخشد - يابرای خود او و يا برای مسلمين - مسلم اجازه نمیدهد . مثلا میگويند اسلحهبه كافر نفروشيد ( 2 ) . ولی ذكر میكنند كه اين در پاورقی : . 1 سوره بقره ، آيه . 190 . 2 البته اختصاص به اسلحه ندارد ، هر چيزی كه بنيه او را تقويتمیكند . |