جفت بودن است ، يا " 4 " در دنيا وجود ندارد ، يا آنجا كه وجود داردجفت هم هست . گفتند حسن عدل و قبح ظلم هم چنين چيزی است . حال میرويم سراغ كارها :اين كار عدالت است ، پس حسن دارد ، پس حتما حكم اسلام هم موافق با آناست . آن كار ، ظلم است و چون ظلم است ، پس قطعا قبيح است ، و چونخداوند قبيح را اجازه نمیدهد پس قهرا منهی عنه است . اشاعره گفتند اصلا اشياء حسن و قبح ذاتی ندارند و عقل هم در اين جورمسائل دركی ندارد ، حسن و قبحها شرعی است ، هر چه را كه خدا امر بكند ،چون او امر كرده خوب است ، نه چون خوب است او امر كرده ، و هر چه راخدا نهی بكند ، چون خدا نهی كرده بد است ، نه چون بد بوده خدا نهی كرده. آنها گفتند : هر چه خدا امر كرده ، چون خوب بوده خدا امر كرده است ،پس خوبیاش تقدم دارد بر امر خدا ، و خوبی آن ، علت امر خداست ، اينهاگفتند : نه ، هر چه كه خدا امر كرده چون خدا امر كرده خوب است ، و امرخدا علت خوبی است . وقتی ما میگوئيم اين كار خوب است ، يعنی خدا امركرده . در نهی هم عين همين مطلب تكرار میشود . جنگ تعقل و تعبد اينجا بود كه تعقل در يك جناح قرار گرفت و تعبد محض در يك جناحديگر . اين جريان ، فوقالعاده در دنيای اسلام اوج گرفت . از اواخر بنیاميهشروع شد و در اوايل بنیالعباس - كه آزادی فكر بيشتر بود و |
