وضو میگيری ، حتی آن محلی كه در آن آب وضوی تو ريخته میشود ، لباسی كهبا آن نماز میخوانی ، تمام آنچه كه با اين عمل تو ارتباط دارد بايد مباحباشد ، يعنی نبايد حرام باشد ، اگر يك نخ غصبی هم در لباس تو باشد اينعبادت پذيرفته نيست . اين نيز پياده كردن يك برنامه تربيتی مربوط بهحقوق اجتماعی در پيكره عبادت است ، زيرا اگر اين شرط را برای عبادتقرار نمیدادند، ضربهای بر عبادت از آن جهت كه عبادت است وارد نمیآمد. نماز و رو به قبله ايستادن مسئله ديگر - كه باز از نماز مثال میآوريم - اين است كه [ اسلام میگويدهنگام نماز ] همه رو به يك نقطه بايستند ، با اينكه خود اسلام تصريحمیكند كه از نظر واقعيت عبادت رو به هر طرف بايستيد فرق نمیكند .« و لله المشرق و المغرب فاينما تولوا فثم وجه الله » ( 1 ) . از نظرواقعيت عبادت ، ما رو به مشرق يا مغرب ، شمال يا جنوب ، رو به هرطرف كه بايستيم ، فرق نمیكند ، يعنی اينطور نيست كه اگر رو به كعبهبايستيم با خدا مواجه هستيم ولی اگر رو به كعبه نايستيم و به طرف ديگربايستيم با خدا مواجه نيستيم . نص قرآن است ، ولی در عين حال اسلام بهخاطر يك مصلحت تربيتی اجتماعی كه با روح عبادت ارتباط ندارد يعنی روحعبادت متوقف به آن نيست چنين استفاده تربيتیای در اينجا میكند ،میگويد بجای اينكه نمازی كه میخوانی ، به هر طرف كه میخواهی باشد ، همهمردم رو به يك نقطهپاورقی : . 1 سوره بقره ، آيه . 115 |
