اگر غايت و هدفی در خلقت بود و حكمت بالغهای در كار بود بايد همه چيزمفيد فائده ای باشد ، و عليهذا میبايست كه نه پديدهای بيفايده ای آفريدهشود و نه پديدهای زيان آور ، و هم اين كه هيچ پديده مفيدی متروك و معدومنماند . وجود تبعيضها و تفاوتها و نيستيها و جهلها و عجزها نشانه ايناست كه پديدههای لازمی كه میبايست آفريده شوند ، يعنی تساوی ، ادامههستی ، علم و قدرت و غيره آفريده نشدهاند ، و از طرفی پديدههايی ك ه يامفيد فائدهای نيستند و يا زيان آورند از قبيل بيماريها و زلزلهها و غيرهآفريده شدهاند ، و اين جريان با حكمت بالغه الهيه و با عدل به مفهومتوازن و تعادل نيز جور نمیآيد . عين همين مسائل با اندكی اختلاف تحت عنوان خير و شر ، در مسأله توحيد |