در اين حديث ، مجموع دوره وجود انسان به دوره سال تشبيه شده و هر يك از دنيا و آخرت به يكی از دو فصل سال تشبيه شده است ، دنيا فصل كشت كردن ، و آخرت فصل محصول برداشتن است . . 4 سرنوشت اختصاصی و مشترك : سرنوشتها در دنيا تا حدی مشترك است ولی در آخرت هر كس سرنوشتی جداگانه دارد . منظور اين است كه زندگی دنيا اجتماعی است و در زندگی اجتماعی همبستگی و وحدت حكمفرماست ، كارهای خوب نيكوكاران در سعادت ديگران مؤثر است و كارهای بد بدكاران نيز در جامعه اثر میگذارد و به همين دليل است كه مسؤوليتهای مشترك نيز وجود دارد . افراد يك جامعه مانند اعضاء و جوارح بدن ، كم و بيش جور يكديگر را بايد بكشند ، اختلال يكی از آنها موجب زوال سلامت از عضوهای ديگر میگردد ، مثلا اگر كبد خوب كار نكند ، ضرر آن به عضوهای ديگر هم میرسد . به واسطه سرنوشت مشترك داشتن افراد اجتماع است كه اگر يك نفر بخواهد گناهی مرتكب شود بر ديگران لازم است مانع او گردند . رسول اكرم ( صلی الله عليه و آله و سلم ) تأثير گناه فرد را بر جامعه ضمن مثلی بيان كردهاند كه گروهی سوار كشتی بودند و كشتی در دريا حركت میكرد ، يكی از مسافران ، در جايی كه نشسته بود مشغول سوراخ كردن كشتی شد ، ديگران به عذر اينكه جايگاه شخص خودش را سوراخ میكند متعرض او نشدند و كشتی غرق شد ، ولی اگر دستش را گرفته و مانع كارش میشدند هم خود جان به سلامت میبردند و هم او را نجات میدادند ( 1 ) . در دنيا خشك و تر با هم میسوزند و يا با هم از سوختن مصون میمانند . در جامعه كه گروهی زندگی مشترك دارند و در آن ، هم بدكار هست و هم نيكوكار ، گاهی بدكاران از ثمره كار نيكوكاران منتفع میگردند و گاهی مردم بيگناه از صدمه گناهكاران آسيب میبينند . ولی جهان ديگر چنين نيست ، در آنجا محال است كه كسی در عمل ديگری سهيم گردد ، نه كسی از ثمره كار نيكی كه خودش در آن سهمی نداشته است بهرهمند میشود و نه كسی از كيفر گناهان ديگران معذب میگردد . آخرت خانه جدايی و " فصل " است ، بين خوب و بد جدايی میاندازد ، ناپاكان را از پاكان منفصل میكند ، پاورقی : |