در اين حديث ، مجموع دوره وجود انسان به دوره سال تشبيه شده و هر يك‏
از دنيا و آخرت به يكی از دو فصل سال تشبيه شده است ، دنيا فصل كشت‏
كردن ، و آخرت فصل محصول برداشتن است .

. 4 سرنوشت اختصاصی و مشترك :

چهارمين تفاوتی كه بين نظام دنيا و نظام آخرت سراغ داريم اين است كه‏
سرنوشتها در دنيا تا حدی مشترك است ولی در آخرت هر كس سرنوشتی‏
جداگانه دارد . منظور اين است كه زندگی دنيا اجتماعی است و در زندگی‏
اجتماعی همبستگی و وحدت حكمفرماست ، كارهای خوب نيكوكاران در سعادت‏
ديگران مؤثر است و كارهای بد بدكاران نيز در جامعه اثر می‏گذارد و به‏
همين دليل است كه مسؤوليتهای مشترك نيز وجود دارد . افراد يك جامعه‏
مانند اعضاء و جوارح بدن ، كم و بيش جور يكديگر را بايد بكشند ، اختلال‏
يكی از آنها موجب زوال سلامت از عضوهای ديگر می‏گردد ، مثلا اگر كبد خوب‏
كار نكند ، ضرر آن به عضوهای ديگر هم می‏رسد .
به واسطه سرنوشت مشترك داشتن افراد اجتماع است كه اگر يك نفر
بخواهد گناهی مرتكب شود بر ديگران لازم است مانع او گردند . رسول اكرم (
صلی الله عليه و آله و سلم ) تأثير گناه فرد را بر جامعه ضمن مثلی بيان‏
كرده‏اند كه گروهی سوار كشتی بودند و كشتی در دريا حركت می‏كرد ، يكی از
مسافران ، در جايی كه نشسته بود مشغول سوراخ كردن كشتی شد ، ديگران به‏
عذر اينكه جايگاه شخص خودش را سوراخ می‏كند متعرض او نشدند و كشتی غرق‏
شد ، ولی اگر دستش را گرفته و مانع كارش می‏شدند هم خود جان به سلامت‏
می‏بردند و هم او را نجات می‏دادند ( 1 ) .
در دنيا خشك و تر با هم می‏سوزند و يا با هم از سوختن مصون می‏مانند .
در جامعه كه گروهی زندگی مشترك دارند و در آن ، هم بدكار هست و هم‏
نيكوكار ، گاهی بدكاران از ثمره كار نيكوكاران منتفع می‏گردند و گاهی مردم‏
بيگناه از صدمه گناهكاران آسيب می‏بينند .
ولی جهان ديگر چنين نيست ، در آنجا محال است كه كسی در عمل ديگری‏
سهيم گردد ، نه كسی از ثمره كار نيكی كه خودش در آن سهمی نداشته است‏
بهره‏مند می‏شود و نه كسی از كيفر گناهان ديگران معذب می‏گردد . آخرت خانه‏
جدايی و " فصل " است ، بين خوب و بد جدايی می‏اندازد ، ناپاكان را از
پاكان منفصل می‏كند ،

پاورقی :
. 1 اصول كافی .

197