کتابخانه الکترونيکي انهار

سنت الهی

آنچه در اصطلاح فلسفه به نام " نظام جهان " و " قانون اسباب "
خوانده می‏شود در زبان دين " سنت الهی " ناميده می‏شود . قرآن كريم در
چند جا گفته است كه :
" هرگز در سنت خدا تغييری نخواهی يافت " ( 1 ) .
يعنی كار خدا شيوه مخصوص و فرمول ثابتی دارد و تغييرپذير نيست .
در سوره فاطر ، اين مضمون بطور مكرر و مؤكد ياد شده است :
« فلن تجد لسنة الله تبديلا 0 و لن تجد لسنة الله تحويلا » ( 2 ) .
هرگز در سنت خدا تبديلی نمی‏يابی ( يعنی سنت الهی تبديل به سنت ديگر
نمی‏شود ، مثل اينكه قانونی نسخ شود و قانونی ديگر جای آن را بگيرد ) و
هرگز در سنت خدا تغييری نمی‏يابی ( نظير اينكه در يك قانون قراردادی ،
تبصره‏ای اضافه می‏شود و يا قسمتی از آن لغو می‏شود و تغييراتی در آن داده‏
می‏شود بدون آنكه اصل قانون لغو شود ) .
شگفت جمله‏ای است از شگفت كتابی ! چه عظيم است قرآن ! پيشروی دانشها
، رفيق پرهيزكاران . انديشه بزرگ فيلسوفان سالها كاوش می‏كند و قانون‏
عليت عمومی و نظام آفرينش را بدست می‏آورد ، می‏خواهد به خود مغرور شود
و ببالد كه عجب رازی را گشودم و چه عظيم قانونی را شناختم كه ناگهان‏
قرآن را در جلوی خود می‏بيند كه با تعبيری بسيار رسا و در عين حال ساده‏
اين را از را بيان كرده است : " هرگز سنت خدا تغيير نمی‏كند " .
كه می‏تواند از اين روشن تر بگويد ؟ كدام جمله می‏تواند رساتر و محكم تر
از اين باشد ؟ : " هرگز سنت خدا تغيير نمی‏كند " .
قرآن كريم نه تنها بطور كلی ، قانونی بودن و سنت داشتن آفرينش را
گوشزد می‏كند بلكه در مواردی ، برخی از سنن مخصوص را نيز معرفی می‏نمايد .
درباره نيكبختی و بدبختی جامعه‏ها می‏گويد :

پاورقی :
. 1 احزاب / 62 و فتح / . 23
. 2 فاطر / . 43