زور میتواند بشر را وادار كند كه به زبان از گفته خويش برگردد ولی فكربشر هرگز تسليم نمیشود مگر وقتی كه با نيروی منطق و برهان مواجه گردد .« قل هاتوا برهانكم ان كنتم صادقين »( 1 ) . " دليل خويشتن را بياوريد اگر راستگو هستيد " . سومين مرحله تسليم ، تسليم قلب است . حقيقت ايمان تسليم قلب است ،تسليم زبان يا تسليم فكر و عقل اگر با تسليم قلب توأم نباشد ايمان نيست. تسليم قلب مساوی است با تسليم سراسر وجود انسان و نفی هرگونه جحود وعناد . ممكن است كسی در مقابل يك فكر ، حتی از لحاظ عقلی و منطقی تسليم گرددولی روحش تسليم نگردد . آنجا كه شخص از روی تعصب ، عناد و لجاج میورزدو يا به خاطر منافع شخصی زير بار حقيقت نمیرود ، فكر و عقل و انديشهاشتسليم است اما روحش متمرد و طاغی و فاقد تسليم است و به همين دليلفاقد ايمان است ، زيرا حقيقت ايمان همان تسليم دل و جان است .خدای متعال میفرمايد : ²يا ايها الذين آمنوا ادخلوا فی السلم كافة و لا تتبعوا خطوات الشيطان( 2 ) . " ای كسانی كه ايمان آوردهايد ، در قلعه سلم داخل شويد و گامهای شيطانرا پيروی نكنيد " . يعنی روحتان با عقلتان جنگ نكند ، احساساتتان با ادراكاتتان ستيزننمايد . داستان شيطان كه در قرآن كريم آمده است نمونهای از كفر قلب و تسليمعقل است . شيطان خدا را میشناخت ، به روز رستاخيز نيز اعتقاد داشت ،پيامبران و اوصياء پيامبران را نيز كاملا میشناخت و به مقام آنها اعترافداشت ، در عين حال خدا او را كافر ناميده و دربارهاش فرموده است :« و كان من الكافرين »( 3 ) . " و از كافران بود " . پاورقی : . 1 نمل / . 64 . 2 بقره / . 208 . 3 بقره / . 34 |