جميل بن دراج از زرارش در اين ماجرا نقل میكند كه امام فرمود :" ای زرارش ! حق است بر خدا كه گمراهان ( نه كافران و جاحدان ) را بهبهشت ببرد " ( 1 ) . ايضا در كافی از امام موسی بن جعفر ( عليهالسلام ) روايت میكند كهفرمود : " علی ( ع ) بابی از ابواب هدايت است ، هر كه از اين در داخل شودمؤمن است ، و هر كه از آن خارج شود كافر است ، و هر كس كه نه به ايندر داخل شود و نه از آن خارج گردد ، در زمره طبقهای است كه كارش واگذاربه خداست ( مرجون لامر الله " . امام در اين حديث ، به طبقهای تصريح میكند كه نه در زمره اهل ايمان وتسليم و اهل نجاتند ، و نه در زمره اهل انكار و هلاك ( 2 ) . ايضا در كافی از امام صادق ( عليهالسلام ) نقل میكند كه : « لو ان العباد اذا جهلوا وقفوا و لم يجحدوا ، لم يكفروا » ( 3 ) ." اگر مردم آنگاه كه نمیدانند ، توقف كنند و در صدد انكار بر نيايند، كافر نمیشوند " . اگر كسی در رواياتی كه از ائمه اطهار ( عليهمالسلام ) رسيده است كهبيشترين آنها در " كتاب الحجة " كافی و " كتاب الايمان و الكفر "كافی گرد آمده است دقت كند میيابد كه ائمه ( عليهمالسلام ) تكيهشان براين مطلب بوده كه هر چه بر سر انسان میآيد از آن است كه حق بر او عرضهبشود و او در مقابل حق ، تعصب و عناد بورزد ، و يا لااقل در شرايطی باشدكه میبايست تحقيق و جستجو كند و نكند ، اما افرادی كه ذاتا و به واسطهقصور فهم و ادراك و يا به علل ديگر در شرايطی بسر میبرند كه مصداق منكرو يا مقصر در تحقيق و جستجو به شمار نمیروند ، آنها در رديف منكران ومخالفان نيستند ، آنها از مستضعفين و مرجون لامر الله به شمار میروند ، وهم از روايات استفاده میشود كه ائمه اطهار بسياری از مردم را از اينطبقه میدانند . پاورقی : . 1 مدرك سابق ، ص . 382 عبارت جمله آخر اين است : " حقا علیالله ان يدخل الضلال الجنة » " ولی در بعضی نسخهها چنين است كه : " حقا علی الله ان لا يدخل الضلال الجنة »" كه مفهومش اين است : امام ازسخن خود عدول كرده و تسليم نظر زرارش شده است . بديهی است كه غلط است، ولی ممكن است بنابر آن ، منظور چيز ديگر باشد و آن اينكه امام بخواهدبفرمايد : اينها معذب نيستند ولی به بهشت هم نخواهند رفت . 2 و . 3 همان مدرك ، ص . 388 |