قرآن سپس يك فرمول كلی را يادآوری می‏كند . آن فرمول اين است كه هر
فسادی ، مقدمه شكست و بدبختی است و هر تجديد نظر اصلاحی رحمت خدا را
تجديد می‏كند . اينك متن آيات :
« و قضينا الی بنی‏اسرائيل فی الكتاب لتفسدن فی الارض مرتين و لتعلن‏
علوا كبيرا 0 فاذا جاء وعد اوليهما بعثنا عليكم عبادا لنا اولی بأس شديد
فجاسوا خلال الديار و كان وعدا مفعولا 0 ثم رددنا لكم الكرش عليهم و
امددناكم باموال و بنين و جعلناكم اكثر نفيرا 0 ان احسنتم احسنتم لانفسكم‏
و ان اسأتم فلها فاذا جاء وعد الاخرش ليسوؤا وجوهكم و ليدخلوا المسجد كما
دخلوه اول امرش و ليتبروا ما علوا تتبيرا 0 عسی ربكم ان يرحمكم و ان عدتم‏
عدنا و جعلنا جهنم للكافرين حصيرا »( 1 ) .
" به فرزندان اسرائيل اخطار كرديم كه شما دو بار در روی زمين فساد بپا
می‏كنيد و علو و برتری می‏جوييد ( يعنی قدرت خود را بر مردم تحميل می‏كنيد
و به حقوق ديگران تجاوز می‏نماييد ، همان كاری كه استعمارگران نسبت به‏
مستعمره‏ها انجام می‏دهند ) . به دنبال نوبت نخستين ، بندگانی از آن خود ،
نيرومند ، بر می‏انگيزيم و بر شما مسلط می‏كنيم ، شما را بكوبند و در داخل‏
خاك شما نفوذ كنند .
بار ديگر - وقتی كه شما خود را عوض كنيد - شما را بر دشمنانتان پيروز
كنيم و با مال و فرزند و نفرات ، شما را مدد رسانيم .
اگر نيكی پيشه سازيد ، به نفع خود شما خواهد بود و اگر بد كنيد نيز به‏
ضرر شما خواهد بود .
چون فساد دوم را ايجاد كنيد ، مجددا دشمن را بر شما تسلط بخشيم تا شما
را بدبخت سازند و دوباره در خاك شما و معبد شما پای بنهند و همه چيز را
زير و رو كنند . اميد است پروردگارتان به شما ترحم كند ( يعنی ممكن است‏
پس از بدبختی ، دوباره شما را نيكبخت كند ) ولی اگر برگرديد باز هم ما
برمی‏گرديم ( زيرا قانون ما اين است كه اگر صد بار فساد كنيد صد بار شما
را بگوبيم ، و اگر در جهت خوبی و نيكی ، خود را عوض كنيد ما هم روش‏
خود را با شما عوض می‏كنيم ) و جهنم را در برگيرنده كافران قرار داده‏ايم‏
" .
در حقيقت ، اين آيات ، بسط و گسترش همان فرمول كلی است كه :
« ان الله لا يغير ما بقوم حتی يغيروا ما بانفسهم ».

پاورقی :
. 1 اسراء / 4 - . 8

113