« يصل الرجل بصلة ، و ينفق نفقة لله وحده لا شريك له ، فتكتب له سرا، ثميذكرها فتمحی فتكتب له علانيه ، ثم يذكرها فتمحی و تكتب له رياء » (1) .نگهداری عمل از خود عمل مشكلتر است . راوی گفت : نگهداری عمل يعنی چه؟ امام فرمود : يعنی انسان عملی برای خدای يكتا دور از چشم مردم انجاممیدهد و در نامه عمل او همينطور ثبت میشود ، بعد آن عمل را بازگو میكند، آن عمل از صورت يك عمل سری محو میشود و به عنوان يك عمل علنی درنامه عمل او ثبت میگردد . بار ديگر آن عمل را بازگو میكند . در اينوقتآن عمل از ديوان حسنات محو میشود و به عنوان يك عمل " ريائی " درديوان سيئات او ثبت میگردد . زير صفر تا اينجا سخن از مقبوليت و عدم مقبوليت طاعات و اعمال نيك و مثبتغير مسلمانان بود ، و به عبارت ديگر سخن درباره بالای صفر بود ، سخن دراين بود كه آيا كارهای خير آنها ، آنها را بالا میبرد يا خير ؟ اكنون ببينيم تكليف زير صفر يعنی گناهان و اعمال شر غير مسلمانان چهمیشود ؟ آيا همه آنها در اين جهت يكسانند ؟ يا فرقی در كار است ؟ بهعلاوه در زير صفر يعنی در كارهای شر و پايين برنده ، آيا ميان مسلمان وغير مسلمان و همچنين ميان شيعه و غير شيعه فرق است يا نه ؟ آيا مسلمان وخصوصا مسلمان شيعه از نظر زير صفر نوعی مصونيت دارد يا خير ؟ ضمن مطالب گذشته معلوم شد كه خداوند آنگاه بشر را معذب میكند كه ازروی تقصير يعنی عالما عامدا مرتكب خلاف شود نه از روی قصور و دستنارسی .قبلا آيه ای كه اصوليون " قاعده قبح عقاب بلا بيان " را از آن استنباطمیكنند ترجمه و تفسير كرديم . اكنون برای اينكه وضع غير مسلمانان را درزير صفر روشن كنيم ، يعنی برای اينكه مجازاتها و كفرهای آنها را دركارهای شری كه مرتكب میشوند بررسی كنيم نا چاريم مسأله ديگری كه درمعارف اسلامی مطرح است و ريشهاش در قرآن مجيد است مطرح كنيم و آن ،مسأله " قصور " و " استضعاف " است . اينك بحث خود را تحت اينعنوان آغاز میكنيم .پاورقی : . 1 وسائل ، ج 1 ، ص . 55 |