است ولی بدان كه هر كس پدرش را بكشد عمرش كوتاه خواهد شد . منتصرگفت من باكی ندارم كه در اطاعت خدا عمر من كوتاه گردد . پدرش را كشتو پس از وی هفت ماه بيشتر زنده نماند ( 1 ) . علی ( ع ) در مورد عكس العمل احسان و خدمت به خلق در همين جهان ،میفرمايد : « لا يزهدنك فی المعروف من لا يشكره لك ، فقد يشكرك عليه من لا يستمتعبشیء منه ، و قد تدرك من شكر الشاكر اكثر مما اضاع الكافر ، و الله يحبالمحسنين » ( 2 ) . " اينكه گاهی به كسی نيكی میكنی و او قدرشناسی نمیكند ( و يا ناسپاسیمیكند ) تو را به كار نيك بی رغبت نكند كه احيانا تو پاداش خويش رابيش از آنچه بخواهی از او بگيری از دست كسی میگيری كه هيچ به او نيكینكردهای . به هر حال جهان پاداش تو را پس میدهد ، ولو از ناحيهای كه توهرگز گمان نمیبری " . مولوی در مورد عمل و عكس العمل میگويد :
اين جهان كوه است و فعل ما ندا |
باز آيد سوی ما از كه صدا |
ديگری در مجازاتها و مكافاتهای دنيا میگويد :
به چشم خويش ديدم در گذرگاه |
كه زد بر جان موری مرغكی راه |
هنوز از صيد ، منقارش نپرداخت |
كه مرغ ديگر آمد كار او ساخت |
چو بد كردی مشو ايمن زآفات |
كه واجب شد طبيعت را مكافات |
البته نبايد چنين بينديشيم كه هر گاه صدمه و مصيبتی بر يك فرد يا يكگروه وارد شد حتما مكافات اعمال آنهاست ، زيرا مصائب اين جهانفلسفههای ديگری هم دارد ، آنچه كه ما معتقد هستيم اين است كه در اينجهان فی الجمله مكافات عمل هم وجود دارد .
پاورقی : . 1 سفينة البحار ، ماده " وكل " ، و بحار الانوار چاپ آخوندیج 10 ص . 296 . 2 نهج البلاغه ، حكمت . 195