اين جمله عين مضمون يكی از آيات كريمه قرآن است : « قل ما كنت بدعا من الرسل و ما ادری ما يفعل بی و لا بكم »( 1 ) ." بگو من ، از ميان پيامبران ، نو ظهور و تازه نيستم ، و خبر ندارم كهبا من يا با شما چگونه رفتار میشود " ( 2 ) . نظير اين جريان در مرگ سعد بن معاذ هم نقل شده است . در آن قضيه ،وقتی كه مادر سعد در بالين وی مشابه همين جمله را میگويد رسول اكرم ( صلیالله عليه و آله و سلم ) میفرمايد : ساكت باش ، بر خدا حتم نكن : " لاتحتمی علی الله " يعنی از پيش خود در كاری كه مربوط به خداست قضاوتحتمی نكن ( 3 ) . 2 دينی جز اسلام پذيرفته نيست نكته ديگری كه قبل از ورود در اصل بحث میبايد روشن گردد اين است كهبحث درباره نيكوكاريهای نامسلمانان را به دو گونه میتوان طرح كرد و درحقيقت دو بحث است : يكی اينكه آيا دينی غير دين اسلام مقبول است و يادين مقبول منحصر بهپاورقی : . 1 احقاف / . 9 . 2 ممكن است اين اشكال در اذهان پديد آيد كه مفاد اين آيه با آنچهمسلم و قطعی ميان مسلمين تلقی شده است كه رسول اكرم ( صلی الله عليه وآله و سلم ) از مقام و محمود خويش در قيامت و از شفاعت خويش برایبرخی از گنهكاران اطلاع داده است منافات دارد ، بلكه با وعدهای كه دربرخی آيات كريمه رسيده است از قبيل " و لسوف يعطيك ربك فترضی " ويا " ليغفر لك الله ما تقدم من ذنبك و ما تأخر " منافات دارد .جواب اين است كه مفاد آيه كريمه همانطور كه از مضمون حديث بالا نيزدانسته میشود اين است كه نتيجه اعمال انسان و بالاخره سرنوشت انسان كهعاقبت به كجا میانجامد برای هيچكس قطعی و روشن نيست ، فقط خداوند استكه از عاقبت قطعی آگاه است و اگر ديگران آگاهی میيابند تنها به وسيلهوحی الهی است . پس آيهای كه نفی میكند اطلاع بر سرنوشت نهايی را ،مربوط است به اينكه پيغمبر يا كس ديگر با اتكاء و اطمينان به خود و عملخود پيشبينی كند ، و اما آياتی كه نشان میدهد پيغمبر اكرم از عاقبت امرخود و يا ديگران آگاه است به حكم وحی الهی است . . 3 بحار الانوار ، چاپ آخوندیج 6 ص 261 ، و چاپ كمپانیج 3 ص 165. |
