کتابخانه الکترونيکي انهار

به حج رود و برگردد ( 1 ) ، پس اين يكنوع آسايشی است كه برای انسان‏
فراهم شده است .
موضوع ديگر ، موضوع صحت و سلامتی است . بدون ترديد انسان در اين زمينه‏
خيلی پيش‏رفته است و نسبت به قديم تا حد زيادی با بيماريها مبارزه شده‏
است ، و به همين دو دليل ( صحت و امنيت ) جمعيت دنيا رشد زيادی كرده‏
است ، در سابق از هر صد بچه‏ای كه بدنيا می‏آمد 20 - 30 تا زنده می‏ماندند
، بقيه می‏مردند ، امروزه در اثر پيشرفت طب مرگ و ميرها كم شده و اگر
جلوی زيادی فرزند را نگيرند بمب جمعيت دنيا را می‏تركاند ، گو اينكه اين‏
سلامتی و عدم برخورد با بيماريها نژاد انسان را ضعيف كرده است ( چنانكه‏
الكسيس كارل در كتاب انسان موجود ناشناخته گفته است ) چون در گذشته‏
افراد انسان با يك انتخاب طبيعی و پس از مبارزه شديد با عوامل مرگ و
فنا باقی می‏ماندند لذا قوی‏تر و در برابر بيماريها با مقاومت‏تر بودند ،
ولی امروزه هر بچه زرد نبوئی كه با هزار عيب و نقص بدنيا می‏آيد با
وسائل پيشرفته طب او را نگهميدارند و بعد بزرگ می‏شود و توليد مثل می‏كند
و يك نسل ضعيف و عليل تحويل جامعه انسانی می‏دهد ، پس بطور مسلم‏
پيشرفت طب مرگ و مير را كم كرده ولی سبب ضعف نژاد بشر شده است .
پس اگر جامعه امروز را به مقياس خوشی و آسايش انسان بسنجيم ، جامعه‏
تكامل پيدا كرده است ، پس هدفهای مشترك هست ، نمی شود گفت سعادت ،
آسايش ، خوشی هدفهای مشترك نيستند .
اما مسئله بالا رفتن و پايين رفتن كه گفته بودند يك امر قراردادی است‏
، جواب می‏دهد كه : نه : ما می‏توانيم با مقياس كار ، و كاركرد هر سازمان‏
اجتماعی بالا رفتن و پايين رفتن را با يك معيار حقيقی بسنجيم .
می‏گويد : هر سازمان اجتماعی كه عهده‏دار يك مسئوليت است اگر كار و
مسئوليت را به مقياس وسيعتری انجام بدهد اين نشانه تكامل است ، و اگر
به مقياس پايين‏تری انجام بدهد اين تنزل است ، مثلا [ بايد در نظر گرفت‏
كه ] طبقه كشاورز در مجموع بيشتر توليد كرده است يا كمتر ، همچنين طبقه‏
دامدار ، طبقه معلم و همه گروههای جامعه ، را بايد در نظر گرفت و ديد
بيشتر كاركرد داشته است يا كمتر ، و از اينجا می‏رود دنبال تكامل ابزار
توليد و اينكه ابزار توليد تكامل پيدا كرده و كاركرد آن بالا رفته ، و
تكامل ابزار توليد روابط خاصی را اقتضا می‏كند و بايد روابط و روبناها
عوض شوند و با تكامل ابزار توليد خودشان را تطبيق دهند ، پس با تكامل‏
ابزار توليد بايد گفت جامعه تكامل پيدا كرده است ، پس ملاك تكامل‏
اجتماعی از نظر اينها تكامل ابزار توليد است .
اين خلاصه حرفهائی است كه در اينجا تا آخر فصل ( 26 ) ذكر می‏كند .

پاورقی :
1 - در قصه عدی بن حاتم ، حضرت رسول ( ص ) به حدوث اين تحول خبر
دادند . و در روايات ظهور حضرت حجت ( ع ) هست كه يك زن می‏تواند از
مشرق به مغرب برود بدون اينكه احساس ناامنی كند .