تكامل به معنی افزايش امكانات :

بعضی ديگر گفته‏اند تكامل عبارت است از افزايش امكانات يك شيئی ،
شيئی اگر به طرفی برود كه مرتب بر امكاناتش افزوده بشود ، تكامل پيدا
می‏كند موجود ضعيف امكاناتش كمتر است و موجود كامل امكاناتش بيشتر .
اين مطلب جای ترديد نيست كه موجود كامل امكاناتش بيشتر است ( به هر
معنی كه تكامل را تعريف بكنيم ) ولی آيا اصل تكامل معنايش اينستكه يك‏
شيئی امكانات بيشتر پيدا بكند ؟ و تازه چرا امكانات بيشتر پيدا می‏كند ؟
بالاخره يك ريشه‏ای بايد داشته باشد .
ميگويند : موجود ، هرچه كاملتر ميشود ، بر استقلال و آزادی آن افزوده‏
می‏شود ، و در واقع تكامل يعنی افزايش آزادی و استقلال شيئی از محيط خودش‏
و هرچه وجود ناقصتر و ضعيف‏تر است ، بيشتر تحت تأثير محيط خودش است ،
و هر يك قدم كه به سوی كمال بر ميدارد از اسارت محيط خودش يك مقدار
رها می‏شود . مثلا گياه وابستگيش از جماد كمتر است ، جماد ( مثلا يك سنگ‏

245