برای خودش قطع نظر از هر چيز ديگری كه در دنيا باشد وجود دارد . به اينمعنا همه چيز خوب است ، يعنی هر چيزی خودش برای خودش و نسبت بههدفها و كمالات خودش در دنيا خوب است . و اما از جنبه رابطهای كهاشياء با يكديگر پيدا میكنند ، اينجاست كه منقسم به دو قسمت میشوند :نافع و ضار ، يعنی يك وقت هست كه يك شیء شیء ديگر را در كمالاتوجودش ياری میدهد ، كمك میكند ، اين میشود نافع و مفيد ، و يك وقتهست كه برعكس ، مزاحم اوست ، آن وقت برای او میشود ضار و مضر ، آنوقت اين برای او ، به اضافه و نسبت به او بد است . اختلاف ، نه تبعيض اين مقدار اختلافها و تفاوتها ميان اشياء پيدا میشود ، اما همان طور كهعرض كرديم در خلقت اختلاف هست اما تبعيض وجود ندارد . تبعيض يعنیاينكه دو شیء كه برای هر دوی آنها امكاناتی وجود داشته باشد ، اين امكانرا به يكی بدهند و به ديگری ندهند ، چنين چيزی [ در خلقت ] نيست . هرموجودی در هر مرتبهای كه هست ، در هر حدی كه برای آن ممكن است خير ازناحيه پروردگار [ به او ] برسد ، میرسد . اگر اختلافی در ميان اشياء هست، اختلافی است كه از ناحيه امكانات ذاتی خود اشياء است ، تفاوتهای ذاتیخود اشياء كه امكان ندارد آن در جائی كه هست بيش از آنچه دارد داشتهباشد و اين در جايی كه هست بيش از آنچه دارد داشته باشد .راز اختلافها و تفاوتها آيا در اين زمينه ( راز اختلافها و تفاوتها ) مطلبی در قرآن هست يانيست ؟ آيهای در قرآن است كه روی اين آيه علما از قديم الايام زياد بحثكردهاند . مطلب به صورت يك مثل ذكر شده است . آيه در سوره رعد است ،میفرمايد : " « انزل من السماء ماء فسالت اودية بقدرها فاحتمل السيل زبدا رابياو مما يوقدون عليه فی النار ابتغاء حلية او متاع زبد مثله كذلك يضربالله الحق و الباطل فاما الزبد فيذهب جفاء و اما ما ينفع الناس فيمكثفی الارض »" ( 1 ) . بعد در آخرش میفرمايد : |