می‏كند و می‏گويد افراد تفاوت دارند و بعضی افراد فوق تازگی دارند ، از
خودش نام نمی‏برد ولی از جای ديگر معلوم می‏شود كه خودش منظور است .
می‏گويد من افرادی را سراغ دارم كه اساسا حالتشان اين است كه بدون اينكه‏
احتياج به مطالعه زياد داشته باشند ، مطالب در ذهنشان می‏آيد ، اول مطلب‏
در ذهنش می‏آيد ، بعد مراجعه می‏كند به كتابها ، می‏بيند آنچه كه در
كتابهاست قبلا در ذهن او آمده است ، به طوری كه در هجده سالگی از تمام‏
علوم و فنون عصر خودش آگاه است . و در جای ديگر گفته است كه من تا
هجده سالگی هر چه می‏خواستم ياد بگيرم ياد گرفته‏ام . به هر حال در آنجا
تصريح می‏كند كه من اين حالت را در خودم كاملا يافتم . در بحث " نبوت‏
" هم كه وارد می‏شود می‏گويد حقيقت نبوت كه يك قوه قدسيه‏ای است كه ما
می‏گوييم الهام می‏گيرد - همين نيروست ، منتها با تفاوت شدت و ضعف .
اين نيرو در افراد عادی حتی در نوابغ به صورت يك چراغ است مثل يك‏
لامپ 25 شمعی يا 100 شمعی ، و آنچه در پيغمبر و نبی ( آن كه سراسر وجودش‏
را وحی و الهام گرفته است ) هست مثل يك نور خورشيد يا فلان ستاره ديگر
است .
" آقای ژاك هادامار می‏گويد : خود من در جستجوی مطلبی مدتها كوشش و
مطالعه می‏كردم و به نتيجه‏ای نمی‏رسيدم ولی يك روز در حالی كه ابدا به آن‏
موضوع نمی‏انديشيدم ، دفعتا با يك توجه آنی كه براثر گردش چرخهای
اتومبيل در ذهنم حاصل شد ، آن را به طور دقيق يافتم و نكته جالب توجه‏
آنكه اين راه حل بكلی از مسيری كه در آن مطالعه خود را ادامه داده بودم‏
خارج بود . چون شرايط اختراع و اكتشاف در رياضيات تابع شرايط عمومی و
اختراع و اكتشاف است ، اين اتفاقات تنها برای رياضی‏دانان نبوده است .
لاژوين فيزيكدان مشهور فرانسوی كاملا مسبوق و متوجه به اين موضوع بوده است‏
چنانكه به كن والری می‏گويد : شما می‏گوييد در بعضی لحظات احساس می‏كنيد
كه چيزی درونی شما را رهبری می‏كند . اين لحظات در تجربيات شخصی من به‏
طور مستمر پيش می‏آيد . ژوليو كوری به خود من اظهار داشت : به من‏
الهامات ناگهانی بسياری شده است كه در هر موقع سهلترين وسيله را برای‏
آزمايش يك فنومن با اطمينان به اينكه آن متد بهترين طريقه ممكن بوده‏
است ، در اختيار من گذاشته ، مخصوصا اين احساس را در دو موقع به خوبی‏
به ياد دارم كه يكی از آنها به هنگام آزمايش انفجار اتم اورانيوم پيش‏
آمده است . پوان كاره می‏گويد : اختراع عبارت است از اجتناب از يك‏
عده تركيبات و سنتزهای ذهنی بی‏فايده ، يعنی تميز و انتخاب . اين عمل‏
تميز و انتخاب كه

141