می‏گويند چنين ماشينهايی هست و هيچ مانعی هم ندارد كه باشد ، چون اين يك‏
حسابگری خاصی است . روی تمام حروف و كلمات و جمله‏های انگليسی حساب‏
شده است كه اگر شما مثلا " من آب می‏خواهم " را در انگليسی بنويسيد يا
ماشين كنيد ، همه را حساب كرده كه اگر حرف اول آن مثلا " م " باشد ،
بعد " ن " باشد . . . تا آخر ، وقتی كه اين چند حرف پشت سر هم آمد ،
حساب اين جور تنظيم شده كه ماشين فلان حروف ديگری را كه به زبان فرانسه‏
مطابق آن است دربياورد . تمام آن پيش بينی شده در گذشته است ، يعنی‏
اين گذشته است كه آن را به وجود می‏آورد . ماشين را اين‏جور به وجود
آورده‏اند كه اين حروف وقتی به طور متوالی به اين ترتيب معين زده شود ،
فلان سه حرف يا چهار حرف يا پنج حرف ديگر به يك تركيب ديگری به وجود
بيايد . رابطه آن كه بعد از اين به وجود می‏آيد با اين ، يك رابطه صد
درصد قطعی و تخلف ناپذير است . يك ماشين می‏تواند در اين حدود باشد .
حتی شايد بشر بتواند آن قدر اين اختراع را توسعه بدهد كه ماشينی بسازد كه‏
شما در مقابل آن به يك زبان كه حرف می‏زنيد در آن واحد به تمام زبانهای‏
دنيا ترجمه كند و به شما پس بدهد ، ولی همه روی حساب ، دستگاه ، تدريجا
وسيعتر و وسيعتر می‏شود .

ماده ابتكار ندارد

ولی من اينجا يك سؤالی می‏كنم و آن سؤال اين است : آيا می‏شود ماشينی‏
اختراع بشود كه علاوه بر اينكه اين كار را می‏كند ، ابتكار هم داشته باشد ،
به طوری كه اشتباهات گوينده را هم اصلاح كند ؟ مثلا شما می‏خواستيد بگوييد
" من نان می‏خواهم " ولی در مقابل ماشين گفتيد " من آب می‏خواهم " ،
او بفهمد كه شما اشتباه كرده‏ايد و " نان می‏خواهم " ، برای شما ترجمه‏
كند ، يعنی ماشين از خودش ابتكار به خرج بدهد ، خلاقيت به خرج بدهد ،
برسد به يك جايی كه مردد بشود كه آيا بايد " آب می‏خواهم " اما اين‏
نان می‏خواهد ، خودش هم اشتباه كرده است ، آيا آن جوری كه گفته ترجمه‏
كنم يا آن جوری كه درست درمی‏آيد ترجمه كنم ؟ نه ، ديگر اين كار ماشين‏
نيست ، ابتكار كار ماشين نيست ، انتخاب كار ماشين نيست . انتخاب از
ميان چند چيز يعنی از ميان چند چيز متساوی يكی را انتخاب كند ، آن كه او
را به هدف می‏رساند

124