راه فطرت است بيان كنيم . آنچه ما در جلسه گذشته گفتيم يك بحث مقدماتی بود و يك بحث مقدماتی لازمی هم بود و بعد از چند جلسهای كه مسائلی ذكر كرديم و مخصوصا به ايرادها و اشكالهايی كه از طرف منكرين خدا ذكر شده است پرداختيم ، اهميت و ارزش آن بحث مقدماتی بهتر روشن خواهد شد . اما راههايی كه برای اثبات وجود خدا ذكر شده است . ما چون میخواهيم يك بحث مستوفايی كرده باشيم خواهش میكنيم كه آقايان خيلی عجله به خرج ندهند . میخواهيم يك تقسيمبندی نسبتا جامع و كاملی كرده باشيم برای اينكه اين مطلب درست روشن بشود و آن وقت معلوم میشود كه چقدر در بيانات كسانی كه برای اثبات خدا و توحيد چيز نوشتهاند ، تشويش و اضطراب و بینظمی وجود دارد و همچنين چقدر در بيانات كسانی كه درباره انكار وجود خدا بحث كردهاند ، همين تشويشها و اضطرابها وجود دارد . از نظر كلی سه راه ( يعنی سه راه كلی كه باز بعضی از آن راهها خودش منشعب میشود به راههای جزئیتری ) درباره اثبات وجود خدا ذكر شده است يا وجود دارد . ما معتقديم هر سه راه هم راههای درستی است . يك راه را ما راه روانی و يا فطری میناميم ، راه ديگر را راه علمی و يا شبه فلسفی ، و راه سوم راه فلسفی است . |
