مقدمه

يا واهب العقل لك المحامد

الی جنابك انتهی المقاصد

ای بخشنده خرد ، تمام سپاسها ويژه تو است .
همه مقصدها و هدفها به سوی بارگاه تو منتهی می‏شود .
شرح : در اين بيت عالی و زيبا هم از مبدأ سخن رفته است و هم از معاد
. هم به اوليت خداوند اشاره شده و هم به آخريت او ، « هو الاول و الاخر
. آنجا كه می‏گويد : " همه سپاسها ويژه تو است " منظور اينست كه : تو
مبدأ كل هستی ، هر خيری و فيضی به سبب هر كس و هر چيز به كسی برسد از
ناحيه تو است ، زيرا سر رشته همه اسباب و علل به دست تو است و همه‏
نظام از اراده تو برخاسته است . از اينرو همه سپاسها ويژه تو است . و
آنجا كه می‏گويد : " همه مقصدها و هدفها به سوی بارگاه تو منتهی می‏شود "
، منظور اينست كه : همه اشياء ، هر چه را می‏جويند ، در نهايت امر ، تو
را می‏جويند و به هر سو می‏روند ، به سوی تو می‏روند ، از تو پديد آمده‏اند و
به سوی تو باز می‏گردند ، « انا لله و انا اليه راجعون ».
چنانكه می‏دانيم لب لباب حكمت الهی شناختن مبدأ و معاد جهان است ،

7