پس معقولات ثانيه از لحاظ ذهن ما يعنی از آن جهت كه معقولات ،معقولات هستند در درجه دوم قرار گرفتهاند و البته منافاتی نيست بين اينمطلب و اينكه اين مفاهيم و عناوين از نظر ديگر ، يعنی از نظر رابطه باعالم خارج در درجه اول و معقولات اوليه در درجه دوم قرار گيرند ، همانطوری كه طرفداران نظريه اصالت وجود آنجا كه بحث اصالت و اعتباريت رابميان میآورند وجود را اصيل و ماهيت را اعتباری میدانند . اصطلاح حكماء در تعريف معقولات اوليه و ثانويه : تا كنون سخن از معقولات اوليه و ثانويه و فرق آنها با يكديگر بود .اكنون بايد دانست كه معقولات ثانيه خود بر دو نوعند : معقولات ثانيهمنطقی و معقولات ثانيه فلسفی . پس سه دسته از معقولات وجود دارد :معقولات اوليه . معقولات ثانيه منطقی و معقولات ثانيه فلسفی . در تعريفهر يك از اين سه دسته از معقولات و ملاك تمايز آنها با يكديگر ، متأخريناز حكماء تعبيری دارند كه خالی از اشكال و ابهام نيست و نيازمند شرح وتوضيح است . حاجی سبزواری اين تعبير را در ضمن ابيات زير آورده است :
|