ذاتی و نه در عرضی لازم ، قهرا سخن در جعل تأليفی است و اينكه گفته شدلوازم غير مجعولند مقصود عرضیهای لازم است نه مطلق آنچه اطلاق لازم بر آنمیشود و شك نيست كه معلول كه لازم علت است عرضی علت نيست بلكه صفتو حالت علت است و اگر احيانا در مورد معلول به شأن و يا صفت تعبيرمیشود به معنای ديگری است . و اما اينكه جعل تأليفی جدا و مستقل از جعلبسيط مقصود هست يا نيست مطلب ديگری است كه مكرر به آن اشاره كرده ومیكنيم . مقدمه دهم : عليت به معنای اعم يعنی دخالت داشتن چيزی در تحقق چيزی به طوری كهاگر شیء اول نباشد شیء دوم تحقق پيدا نمیكند و اما عليت در اين بحث كهمرادف جعل است به معنای علت فاعلی است يعنی علت موجده پس حقيقتعلت در اينجا يعنی وجود دادن چيزی به چيزی ، اما چون ذهن انسان بامحسوسات مأنوس است و از روی آنها قياس میكند ، ممكن است در موردوجود دادن علت معلول را چنين تصور كند كه در اينجا نيز مانند وقتی كهشخصی به شخص ديگر جامهای را اهدا میكند ، پنج امر مستقل وجود دارند كهعبارتند از : عليت اهدای هديه 1 - وجود دهنده . 1 هديه دهنده 2 - وجود گيرنده . 2 هديه گيرنده 3 - وجود . 3 هديه ( جامه ) 4 - دادن علت ، وجود را به گيرنده وجود . 4 عمل دادن هديه از سوی هديهدهنده |