پاورقی : > به اين معنی است . ايشان میفرمايند هر جا كلمه " أمر " در بابتكوينيات آمده است از خود قرآن استنباط میشود كه در آن مورد زمان وجود ندارد و أمر تدريجی الوجود نيست . مثل " انما أمره اذا أراد شيئا أنيقول له كن فيكون »" و نيز آيه " قل الروح من أمر ربی »" ." تفسير الميزان " در عين اينكه يك تفسير است ، از نظر معارف واشتمال آن بر معارف اسلامی و الهيات يك كتاب واقعا كم نظيری است وبلكه من فكر نمیكنم د ر اصول عقايد و معارف اسلامی اين كتاب نظيری داشتهباشد و تاكنون در بين شيعه نظير آن نوشته شده باشد . منتهی اين مطالب در" تفسير الميزان " متفرق است و اگر برای مطالب اين كتاب يك فهرستموضوعی تهيه شود كه جامع و مفصل باشد بسيار مفيد است . ايشان در "تفسير الميزان " در جاهای مختلف اين معنی را از آيات قرآن اثباتكردهاند . مرحوم آخوند در اينجا میفرمايد نسبت روح و آن عالم عقلی كه مبدأ زماناست به ذات واجب تعالی نسبت أمر به آمر و نسبت كلام به متكلم است .اين مطلب را در " الهيات " در حدود سی صفحه توضيح دادهاند و در اينجافقط اشاره مختصری كردهاند . و نيز میگويند نسبت عالم طبيعت كه عالمسيلان و تدريج است به ذات واجب نسبت كتابت به كاتب است . يعنی أمرتدريجی الوجود است . چون حدوث و تجدد از لوازم ذات واجب تعالی است .بعد گفته است كه به همين جهت كه عالم أمر عالم وجودهای دفعی است و عالم خلق عالم امور تجددی است ، در قرآن آمده است " و كان أمر اللهمفعولا »" و گفته نشده است " و كان خلق الله مفعولا " . حاجی میفرمايدكه دليل اين أمر اين است كه خلق جنبه نقص است و عالم طبيعت با عدمخليط است ولی أمر جنبه كمال است ، و كان أمر الله مفعولا »، يعنیجنبه كمال اشياء به خدا نسبت دارد . ولی اين گفته حاجی اولا فی حد ذاتهدرست نيست و تعبير " خلق " مكرر در قرآن آمده است . و مقصود مرحومآخوند اين نيست كه حاجی شرح كرده است . من خيال میكنم مقصود مرحومآخوند اين باشد كه آنچه مربوط به عالم خلق است در آنجا بايد گفت : "كل يوم هو فی شأن غ" يعنی عالم طبيعت يك أمر شده و انجام يافته نيست، أمری است كه انجام يافته است و در حال انجام يافتن است و در آيندهنيز انجام خواهد يافت . ولی در مورد عالم أمر تدريج وجود ندارد و يكأمر شده است : " و كان أمر الله مفعولا »" . |
کلیه حقوق این سایت محفوظ می باشد.
طراحی و پیاده سازی: GoogleA4.com | میزبانی: DrHost.ir