يا بايد راجع باشد ، يعنی روی خط مستقيمی برگردد ، يا منعطف كه روی خط
منحنی برگردد .

تخلل سكون در حركات راجعه

يك مسأله ديگری از قديم ، تقريبا از قرن سوم و چهارم ، از زمان ثابت‏
بن قره و اينها مطرح بوده ، كه آيا اگر ما جسمی را روی خط مستقيم به‏
حركت در بياوريم ، و بعد آن جسم بخواهد برگردد ، مثل سنگی كه به هوا
انداخته می‏شود ، آيا جسم در اينگونه موارد ، رفت و برگشت آن به هم متصل‏
است ؟ يعنی هيچ سكونی ولو خيلی كوتاه كه حتی با ثانيه و دهم ثانيه هم‏
قابل اندازه گيری نباشد بين دو حركت فاصله نمی‏شود ؟ يا اينكه يك لحظه‏
هر چند خيلی كوتاه سكون پيدا می‏شود ؟ عده‏ای معتقد بودند كه تخلل سكون‏
صورت نمی‏گيرد و يك حركت واحد است ، ولی اين شخص واحد حركت از نظر
مبدأ و منتهی همه‏اش يك جور نيست ، نيمی از آن مبدأ و منتهائی دارد و
نيم ديگر مبدأ و منتهای ديگر . طبق اين نظر مبدأ و منتهی مشخص حركت‏
نيست .
در آينده بحث خيلی خوبی داريم ، راجع به اينكه مشخص حركت چيست ؟ چه‏
چيز است كه شخص حركت را تغيير می‏دهد و دو حركت می‏كند ؟ بعضی‏ها
معتقدند كه مبدأ و منتهی مشخص حركت است ، و تعدد مبدأ و منتهی سبب‏
تعدد حركت است . ناچار اصحاب اين رأی ، قائل هستند كه در حركات راجعه‏
، در لحظه برگشت سكونی پيدا می‏شود و بعد حركت آغاز می‏شود .
عده‏ای ديگر قائل به تخلل سكون نيستند . خود مرحوم آخوند قائل به تخلل‏
سكون هست ، و آنها هم ايرادهای خيلی مهمی به تخلل سكون دارند . يكی از
ايرادها اين است كه : لازمه قول به تخلل سكون اين است كه مثلا اگر ما يك‏
جسم فوق العاده سنگينی داشته باشيم كه از بالا دارد به سوی پائين می‏آيد ،
و يك سنگ ريزه‏ای را به سوی آن پرتاب كنيم ، اين سنگ ريزه قهرا به آن‏
اصابت می‏كند و

170