فصل 30 ( 2 ) براهين وجود زمان بحث درباره براهينی بود كه درباره اثبات وجود زمان در خارج اقامه شدهاست . عرض كرديم كه مطالب متعددی در باب زمان داريم . از همه مهمتردو مطلب است : يكی اثبات حقيقت زمان در خارج و اينكه امر عينی است وديگر بيان حقيقت و تعريف آن . در اثبات وجود زمان دو برهان وجود داردكه در جلسه گذشته هر دو را بيان كرديم . در جلسه قبل يك برهان را بهنحوی تقرير كرديم كه اين تقرير از خود ما بود . و ممكن است با تقريرحكما متفاوت باشد و ما در اينجا راجع به همان برهان اول توضيح بيشتریمیدهيم ، بدليل حاشيهای كه آقای طباطبائی در اينجا دارند .تقرير استاد از برهان برطريقه طبيعيين تقريری كه در گذشته كرديم به اين صورت بود كه : ما میبينيم حركاتعلاوه بر مقداری كه به حسب مسافت دارند ، يعنی علاوه بر نوعی قابليتتقسيم كه بر حسب مسافت دارند ، نوعی قابليت تقسيم هم از يك نظر ديگردارند . از اينجا كشف میكنيم كه حركات دارای دو نوع مقدارند ، و بهتعبير ديگر هر حركتی از |