تأثير در تربيت وپختگی روح انسان است . ممكن است بعضی اشخاص بگويندما اگر متأهل نيستيم ولی بالاخره به حال عزوبت باقی نمیمانيم . نه ،مسئله تأهل ، اختيار همسر كردن ، متعهد شدن در مقابل يك همسر و بعدمتعهد بودن در مقابل فرزندان است كه در روح انسان را پخته و كامل میكندچيز ديگر جانشينش نمیشود . عواملی كه در تربيت انسان مؤثر است ، هركدام بجای خود مؤثر است ، هيچكدام جای ديگری را نمیگيرد . هجرت و جهادهم عواملی هستند كه چيز ديگری جای آنها را نمیگيرد . جهاد با نفس سر جایخود محفوظ است . هجرت از سيئات همچنين . اما هجرت عملی چيزی است كههجرت از سيئات جای آنرا پر نمیكند . جهاد با دشمن هم چيزی است كه جهادبا نفس جای آن را پر نمیكند و جهاد با دشمن هم جای جهاد با نفس را پرنمیكند . اين است كه اسلام هر دو را در كنار يكديگر قرار میدهد .اما تكليف افراد در شرائط مختلف چيست ؟ چون همه شرائط ، شرائط جهادنيست و همه شرايط ، شرايط هجرت نيست . پيغمبر اكرم ( ص ) تكليفاشخاص را معين كرده است ، فرموده است : تكليف يك نفر مسلمان اينستكه در نيت جدی و قصد واقعی او هميشه چنين چيزی باشد كه اگر وظيفهایايجاب كرد هجرت كند ، اگر وظيفهای ايجاب كرد ، جهاد كند : « من لم يغزو لم يحدث نفسه بغزو مات علی شعبة من النفاق » . آنكس كه جنگ نكرده ، يا فكر جنگ را در مغز خود نپرورانده است ،وقتی بميرد ، در شعبهای از نفاق مرده است . افرادی كه نيتشان |