نظر نمی‏گرفت . همينطور افراد ديگر را اگر برده می‏گرفت و بنده خودش‏
می‏كرد ، اگر حقوقشان را سلب می‏كرد بخاطر منفعت طلبی خودش بود . پس آن‏
علتی كه در دوران گذشته بشر را وادار می‏كرد به سلب آزادی اجتماعی و
پايمال كردن حقوق اجتماعی ديگران ، حس منفعت طلبی او بوده است و بس .
خوب حس منفعت طلبی بشر امروز چطور ؟ هست يا نسبت ؟ بله هست ، آنكه‏
فرقی نكرده است . دهان بشر امروز برای بلعيدن ، اگر بيشتر از دهان بشر
ديروز باز نباشد كمتر باز نيست .
نه علم توانسته است جلوی آز را بگيرد نه تغيير قوانين . تنها كاری كه‏
كرده اين است كه شكل و فرم قضيه ، را عوض نموده است ، محتوی همان‏
محتواست ، يك روپوش ، يك زرورق روی آن می‏گذارد . بشر قديم يك موجود
موجود صريح بود هنوز به حد نفاق و دوروئی نرسيده بود . فرعون مردم را
استعباد می‏كرد ، رسما هم می‏گفت : « و قومهما لنا عابدون »( 1 ) موسی چه‏
می‏گوئی ؟ اينها بندگان ما هستند ، بردگان ما هستند . ديگر يك روپوش روی‏
استثمار و استعباد خودش نمی‏گذاشت . اما بشر امروز به نام جهان آزاد و
دفاع از صلح و آزادی تمام سلب آزاديها ، سلب حقوقها ، بندگيها و
بردگيها را دارد . چرا ؟ چون آزادی معنوی ندارد چون در ناحيه روح خودش‏
آزاد نيست ، چون تقوی ندارد . علی ( ع ) جمله‏ای دارد كه مانند همه‏
جمله‏های ايشان با ارزش است . راجع به تقوی است كه به نظر بعضيها ديگر
خيلی كهنه شده است ! می‏فرمايد : « ان تقوی الله مفتاح سداد و ذخيرش معاد
و عشق من »

پاورقی :
1 - سوره مؤمنون ، آيه . 47

22