بزرگ شده‏ای . موسی به او گفت : اين هم شد حرف ؟ ! من در خانه تو بزرگ‏
شدم ، حالا كه در خانه تو بزرگ شده‏ام در مقابل اينكه تو قوم من را برده و
بنده خودت قرار داده‏ای سكوت كنم ؟ من آمده‏ام كه اين بردگان را نجات‏
بدهم . مرحوم آيةالله نائينی در كتاب تنزيه الامة می‏گويد : همه می‏دانند
كه قوم موسی ، اولاد يعقوب هرگز فرعون را مثل قبطيها پرستش نكردند ، ولی‏
در عين حال چون فرعون آنها را مانند برده خودش استخدام كرده بود قرآن‏
اين را با كلمه " تعبيد " از زبان موسی نقل می‏كند .
يكی از مقاصد انبيأ بطور كلی و بطور قطع اينست كه آزادی اجتماعی را
تأمين كنند و با انواع بندگيها و بردگيها اجتماعی و سلب آزاديهائی كه در
اجتماع هست مبارزه كنند . دنيای امروز هم آزادی اجتماعی را يكی از
مقدسات خودش می‏شمارد . اگر مقدمه اعلاميه جهانی حقوق بشر را خوانده‏
باشيد اين را می‏فهميد . در آنجا می‏گويد علة العلل تمام جنگها ، خونريزيها
و بدبختيها كه در دنيا وجود دارد اينست كه افراد بشر به آزادی ديگران‏
احترام نمی‏گذارند .
آيا منطق انبياء تا اينجا با منطق امرو موافق است ؟ آيا آزادی مقدس‏
است ؟ بله مقدس است و بسيار هم مقدس است . پيغمبر اكرم جمله‏ای دارد
كه می‏گويند متواتر هم هست ، فرمود : « اذا بلغ بنوابی العاص ثلاثين‏
اتخذوا عبادالله خولا و مال الله دولا و دين الله دخلا » ( 1 ) . پيغمبر
اكرم هميشه از امويها بيم داشت و از آينده آنها بر امت نگران بود .
فرمود : اولاد ابی العاص اگر به سی نفر برسند بندگان خدا را

پاورقی :
1 - مجمع البحرين طريحی .

18