بهانه‏ای برای نفی هجرت وجهاد ديگر قرار دادند ! اشتباه است .
اسلام دو هجرت دارد نه يك هجرت ، اسلام دو جهاد دارد نه يك جهاد . هر
وقت يكی را به بهانه ديگری نفی كرديم از تعليمات اسلام منحرف شده‏ايم .
اولياء دينما ، رسول اكرم ، علی ( ع ) ، ائمه اطهار ، مهاجر بودند به‏
هر دو جنبه مهاجرت ومجاهد بودند به هر دو جنبه مجاهدت . اساسا از نظر
معنوی و روحانی هم يك درجاتی هست كه آن درجات را جز از همين پلكان‏
نمی‏شود بالا رفت . امكان ندارد كه انسانی ميدان جهاد را نديده باشد ولی‏
درجه مجاهد را پيدا كند ويا انسانی هجرت نكرده باشد ولی درجه مهاجر را
پيدا كند .
روان انسان اينطور است ، بعضی عوامل هستند كه تا انسان كلاس آن را طی‏
نكند آن پختگی مخصوصی را كه بايد پيدا كند ، پيدا نمی‏كند . مثلا ازدواج از
نظر اسلام از چند جنبه مقدس است . ( بر خلاف مسيحيت كه تجرد در آن‏
تقدس دارد ، در اسلام تأهل تقدس دارد ) چرا اسلام برای تأهل تقدس قائل‏
است ؟ يكی از موارد تقدسش جنبه تربيتی روح انسان است . يك نوع پختگی‏
و يك نوع كمال برای روح انسان هست كه جز بوسيله تأهل پيدا نمی‏شود .
يعنی اگر يك مرد يا يك زن تا آخر عمر مجرد بماند ولو اينكه تمام عمرش‏
را رياضت بكشد ، نماز بخواند ، روزه بگيرد ، تمام عمرش را به مراقبه و
مجاهده با نفس بگذارند ، در عين حال يك نوع خامی در روح اين آدم مجرد
هست و علتش هم اين است كه متأهل نشده است ، چه زن مجرد باشد چه مرد
مجرد . اينست كه اسلام تأهل را سنت می‏داند و يكی از جهات آن

268