اما بزرگوار چطور است ؟ بزرگوارمی‏خواهد همه مردم شير باشند يعنی‏
گوسفندی نباشد كه ديگری طعمه‏اش كند . اصلا می‏خواهد درندگی در دنيا وجود
نداشته باشد . اين معنايش احساس بزرگواری است ، احساس انسانيت است‏
، به تعبير قرآن احساس عزت است ، احساس كرامت نفس است . كلمه‏
كرامت در آثار اسلامی زياد آمده و همان مفهوم بزرگواری را دارد . جمله‏ای‏
است از پيغمبر اكرم ، فرمود : « انی بعثت لاتمم مكارم الاخلاق » ( 1 ) ،
مكرر گفته‏ام گاهی در ترجمه فارسی ، اين جمله را غلط ترجمه می‏كنند ،
می‏گويند پيغمبر فرمود كه من مبعوث شدم كه اخلاق نيك را تكميل كنم . نه ،
اين ترجمه رسائی نيست ، پيغمبر بيشتر از اين گفت . اگر پيغمبر گفته‏
باشد من معبوث شدم كه اخلاق نيك را تكميل كنم ، اين چيز تازه‏ئی نيست .
هر صاحب مكتبی ، هر نوع اخلاقی آورده باشد ، عقيده‏اش اين است كه اخلاق‏
نيك همين است كه من می‏گويم . آن اخلاقی كه اساسا دستور تدنی و پستی‏
ميدهد هم معتقد است كه اخلاق نيك همين است . آن ديگری مثل " نيچه "
كه اساسا می‏گويد بشر بايد تكيه‏اش بزور باشد ، گناهی بالاتر از ضعف نيست‏
، به ضعيف ترحم نكنيد وزير بالش را نگيريد هم می‏گويد اخلاق نيك همين‏
است كه من می‏گويم . پيغمبر نه تنها فرمود اخلاق نيك ، بلكه نيكی را هم‏
در مكتب خود تفسير كرد ، من تنها نمی‏گويم نيك ، نيك را همه می‏گويند ،
اين كه چيز تازه‏ای نيست « بعثت لاتمم مكارم الاخلاق » من معبوث شدم كه‏
اخلاق را تكميل كنم كه در آن روح مكرمت هست ، يعنی اخلاق بزرگواری ، اخلاق‏
آقائی اما نه آقائی به معنای آن سيادتی كه بر ديگری

پاورقی :
1 - المحجة البيضأج 5 ص . 89

180