ما در آيات زيادی از قرآن عبارت « هاجروا و جاهدوا » را می‏بينيم‏
« والذين امنوا وهاجروا وجاهدوا فی سبيل الله والذين اووا و نصروا اولئك‏
هم المؤمنون حقا »( 1 ) . مسلمين صدر اسلام دو گروه را تشكيل می‏دادند ،
گروهی بنام مهاجرين خوانده می‏شدند وگروه ديگر بنام انصار . انصار ،
ساكنان مدينه و مهاجرين ، مسلمانان و مؤمنانی بودند كه برای نجات ايمان‏
خود شهر و ديار خويش را رها كرده و به مدينه آمده بودند . هجرت نيز
مانند جهاد در اسلام يك حكم نسخ نشدنی وركنی از ركان اسلام وحكمی هميشه‏
زنده است ، يعنی هميشه ممكن است شرائطی پيش بيايد كه وظيفه يك مسلمان‏
هجرت باشد . برای اينكه بعضی از اشتباهات كه احيانا ممكن است در دو
طرف‏رخ بدهد ، از بين برود ، مطلبی را در موضوع هجرت و نيز جهاد عرض‏
ميكنم .
از هجرت و همچنين از جهاد تعبير وتفسير ديگر هم شده است و آن اينكه‏
از هجرت ، تعبير به هجرت از گناهان می‏شود . « المهاجر من هجر السيئات‏»
( 2 ) مهاجر كسی است كه از گناهان هجرت كند و دوری گزيند . آيا اين‏
تعبير و تفسير درست است يا نه ؟ مثلا كسی كه به گناه آلودگی دارد ، اگر
از آن گناه دست شست كناره گيری كرد و دور شد ، نوعی مهاجر است چون از
گناه دوری جسته است . با اين منطق همه توبه كاران دنيا مهاجر هستند .
چون يكمرتبه گناه و سيئه را كنار گذاشته و از آن هجرت كرده‏اند ، نظير
فضيل بن عياض و بشر حافی .
فضيل بن عياض مردی است كه در ابتدا دزد بود . بعد تحولی در

پاورقی :
1 - سوره انفال ، آيه . 74
2 - سفينة البحار ، ج‏2 ص . 697

260