بيان اين حالت است ، نه خود حالت ، نه خود توبه ، مثل بسياری از
چيزهای ديگر كه در آنها لفظ ، خودش ، آن حقيقت نيست بلكه مبين آن‏
حقيقت است . اينكه ما روزی چندين بار می‏گوئيم استغفرالله ربی و اتوب‏
اليه نبايد خيال بكنيم كه روزی چند بار توبه می‏كنيم . ما اگر روزی يك‏
بار توبه واقعی بكنيم ، مسلما مراحل و منازلی از قرب به پروردگار را
تحصيل می‏كنيم .
مقدمه‏ای می‏خواهم عرض بكنم ، توجه بفرمائيد ! تفاوتی ميان جمادات‏
ونباتات و حيوانات وجود دارد و آن اينست كه جمادات اين استعداد را
ندارند كه در مسيری كه حركت می‏كنند ، خودشان از درون خودشان تغيير مسير
و تغيير جهت بدهند ، مثل حركتی كه زمين به دور خورشيد يا بدور خودش‏
دارد ، يا حركاتی كه همه ستارگان در مدار خودشان دارند ، يا حركت سنگی‏
كه از ارتفاع رها می‏شود و بطرف زمين می‏آيد . اين مسلم وقطعی است ، يعنی‏
سنگی را كه شما رها می‏كنيد و در يك مسير معين حركت می‏كند ، در همان‏
مسير و در همان جهت به حركت خودش ادامه می‏دهد ، تغيير مسير وتغيير
جهت از ناحيه درون اين سنگ امكان پذير نيست عاملی بايد از خارج پيدا
بشود تا مسير اين سنگ و اين جماد را تغيير دهد ، حال اين عامل می‏خواهد
مجسم باشد و يااز قبيل يك موج باشد . مثلا " آپلو " يا " لونا " را
كه به فضا می‏فرستند ، از درون خودش هرگز تغيير مسير نمی‏دهد . مگر اينكه‏
از خارج هدايتش بكنند كه تغيير مسير بدهد . ولی موجودات زنده از قبيل‏
نباتات و حيوانات اين استعداد را دارند كه از درون خودشان تغيير مسير
بدهند ، يعنی اگر به شرائطی برخورد كنند كه با ادامه حيات

109