بر مبنای اينكه هر چيزی علتی دارد ، هر نظريه ای هم علتی دارد .
ما علت نزديك و علت مباشر را داريم بحث می‏كنيم ، منتها اين علتها
را كه در كنار يكديگر ذكر می‏كنيم اگر يكی علت ديگری باشد ديگر دومی عامل‏
مستقلی نيست ، يعنی هر دو برمی‏گردد به يك نظريه مثلا نظريه نژاد و نظريه‏
منطقه تقريبا هر دو برمی‏گردد به يك نظريه و ديگر نمی‏توانيم اينها را دو
نظريه جدا حساب كنيم ، چون كسانی هم كه می‏گويند " منطقه " مقصودشان‏
اين نيست كه اگر گروهی را از يك جا به جای ديگر ببرند مثل كاری كه‏
امثال نادر می‏كردند ، يكدفعه يك كوچ دسته جمعی می‏دادند مثلا يكدفعه مردمی‏
را از عربستان به اين منطقه بياورند ، در ظرف يك يا دو سال فورا خلق و
خويشان عوض می‏شود اينجور نيست ، بسا هست چندين نسل بايد بگذرد تا [
خلق و خويشان ] عوض شود ( به شرط اينكه ازدواج نكنند بله ، اگر ازدواج‏
كنند زودتر تغيير می‏كنند ) يعنی آب و هوا تأثير تدريجی روی اقوام می‏بخشد
و چنين نيست كه يك تأثير دفعی داشته باشد .
راجع به اين مسأله ای كه فرموديد امكان دارد كه تصادفا در يك ژن‏
تغييراتی ايجاد شود ، بايد ببينيم كه از نظر علم ژنتيك می‏تواند چنين‏
چيزی باشد يا نمی‏تواند ؟
البته تصادف كه ما می‏گوييم به همان معنايی است كه قبلا عرض كرديم ،
يعنی يك علت غير كلی ، يك علت شخصی و فردی .
يعنی بايد ببينيم آيا می‏شود كه در شخصی كه در ژنهای قبلی او شرايط يك‏
جور بوده ، يكدفعه در ژن بعد از او تغييرات خاصی صورت بگيرد ؟
بله ، اين را كه می‏گويند هست و تجربه هم نشان داده كه هست .

68