عامل جغرافيا و حركت تاريخ در مسأله آب و هوا مسائلی هست كه بايد بيان شود تأثير منطقه گاهیاينطور تعبير میشود كه مردم منطقه هايی كه در آنجا وسيله معيشت وجودندارد به دليل نبود وسيله معيشت در حال بدويت باقی میمانند مردم مناطقیهم كه در آنجا وسائل معيشت صددرصد از طرف طبيعت قبلا آماده شده استباز به دليل اينكه احتياجی ندارند به اين كه كوشش كنند و با طبيعتمبارزه كنند و مواد را به صورت مفيد در آورند چون مواد آماده را هميشهاز طبيعت میگيرند هيچوقت ترقی نمیكنند ولی در مناطق حد متوسط كه نهفاقد وسيله معيشت است به كلی ، و نه وسيله معيشت كاملا در دسترس است، يك حالت حد وسطی هست كه زندگی انسان محصول دو چيز است : مواد اوليهو كوششی كه خودش به عمل میآورد اين ملتها ترقی میكنند ممكن است كسیبگويد توجيهی كه ارسطو و ديگران كرده اند روی اين جهت بوده ، ولی دربابمناطق يك حرف ديگری هم هست كه قدما مثل بوعلی سينا كه حتما ارسطو همهمين نظر را داشته دارند آنها اقليم ها را تقسيم میكردند به اقليم هایخيلی سرد ، خيلی گرم و معتدل ، و |