هست كه وحدت آن را حفظ كرده خورشيد ، ماه ، ستارگان و زمين ، اگر بهطبيعت خود اينها نگاه كنيم ، دائما در حال عوض شدن هستند ، ولی يكحقيقت هست كه آن حقيقت است كه حافظ عالم است همين طور كه اين " من" حافظ بدن است و بدن وحدت خودش را به خاطر او حفظ كرده ، و شخصيتبدن به شخصيت واقعی روح و روان انسان است ، شخصيت عالم هم به شخصيتآن حقيقت ماوراء الطبيعی تغير ناپذير است . ملای رومی میگويد :
وجود گرايشهای معنوی در انسان آيتی برای شناخت خدا جهت ديگری كه به موجب آن نفس انسان آيت است برای خداشناسی ، مسئلهگرايشهای معنوی انسان است . « من عرف نفسه عرف ربه » . سخن بسيار عالیويليام جيمز را قبلا برايتان نقل كردم البته حرفی است كه ديگران هم گفتهاند ولی او با عبارتی بسيار زيبا گفته است او يك روانشناس تجربی و كسیاست كه روانشناسی را مخصوصا روانشناسی دينی را وارد مرحله تجربی وآزمايشی كرد اين مرد حدود چهل سال روی تجليات روانی مذهبی روانهاآزمايش كرده ، يعنی روانها را از نظر مذهبی مورد معاينه و مطالعه قرارداده آن هم نه به سبك استدلالی و قياسی ، بلكه به سبك تجربی و آزمايشینتيجه ای كه اين روانشناس بزرگ جهان از حدود چهل سال آزمايش در روانانسان از نظر گرايشهای معنوی گرفته ، |