بازو است . شجاعت قوت قلب است نه زور بازو ، نقطه مقابل جبن و تهوراست ، يعنی نترس بودن و در عين حال بی احتياط نبودن شجاعت هر كس بهآن اندازه است كه روح مردانگی در روحش باشد « و عفته علی قدر غيرته »( 1 ) اين جمله خيلی عجيب است : پاكدامنی هر كس به اندازه غيرتش استيعنی آدمهايی كه عفت ندارند ، مردانی كه بی عفتند ، بی غيرتند آدم بیعفت كه نسبت به ناموس ديگران عفت ندارد ، اگر خودش نسبت به ناموسخودش غيرت میداشت محال بود كه عفت نداشته باشد هر جا كه شما آدمناپاك و بی عفتی پيدا كرديد بدانيد كه حس غيرت نسبت به ناموس خودشهم در او مرده است و لذا در جای ديگر میفرمايد : « ما زنی غيور قط » (2)هرگز يك آدم با غيرت زنا نمیكند هر كه زنا كرده بی غيرت بوده و درواقع خودش هم چندان اهميتی نمیداده كه ديگری با ناموسش زنا بكند .باز كلام ايشان است در همان نامه ای كه به امام حسن نوشته اند :« لا تكن عبد غيرك و قد جعلك الله حرا » (3) پسرم هرگز در دنيا بنده كسیمباش زيرا خدا تو را آزاد آفريده است در اعلاميه حقوق بشر كه فرانسويهامنتشر كردند آن جمله طلائيش كه اين اعلاميه با آن شروع میشود اين است :" خدا انسانها را آزاد آفريده است " اميرالمؤمنين در هزار و دويستسال قبل از آنها فرمود : « لا تكن عبد غيرك و قد جعلك الله حرا » هرگزبنده كسی مباش زيرا خدای متعال تو را آزاد آفريده است . حال كم كم به شرح و تفسير اينها بپردازيم . پاورقی : 1 ) نهج البلاغه فيض ، حكمت 44 ، ص . 1110 2 ) نهج البلاغه فيض ، حكمت 297 ، ص . 1232 3 ) نهج البلاغه فيض ، نامه 31 قسمت 45 ، ص . 929 |