کتابخانه الکترونيکي انهار

و هم به تعبيرات مختلف در كلمات اميرالمؤمنين علی عليه السلام آمده‏
است كه : « من عرف نفسه عرف ربه » ( 1 ) هر كس خود را بشناسد
پروردگار خود را شناخته است يا نيست ولی اين دستور هست مثلا امام صادق‏
عليه السلام در حديثی كه در تحف العقول و بسيار مفصل است و جمله های‏
بسيار حكيمانه‏ای در آن هست و ظاهرا روايت عبدالله بن جندب است‏
می‏فرمايد : « انك قد جعلت طبيب نفسك [ و عرفت آية الصحة ] و يبين‏
لك الداء و دللت علی الدواء » ( 2 ) ای انسان ! تو طبيب خويشتن قرار
داده شده ای [ و نشانه سلامت به تو شناسانده شده است ] و دردها برای تو
بيان شده است ، و به دواهای آن دردها هم رهنمايی شده ای غرض اين جهت‏
است كه اين تعبير و شبيه اين تعبير در كلمات اكابر بشريت زياد آمده‏
است سقراط كه در حدود دو هزار و پانصد سال پيش می‏زيسته ، سخن مهمی كه‏
از او باقی مانده همين است كه " خودت را بشناس " مسئله خودشناسی چه‏
اهميت و ارزشی دارد و برای چه منظوری توصيه شده است ؟ برای دو منظور
توصيه شده است يك منظور همان است كه خودت را بشناس تا بتوانی خدا را
بشناسی قبلا از گاندی معاصر خودمان جمله ای نقل كردم كه گفت : من از
مطالعه [ ( اپانيشادها " يعنی قديمترين كتابهای مذهبی و عرفانی هند ، سه‏
دستور فرا گرفتم و آنها دستور العمل من در زندگی شد يكی اينكه در جهان‏
فقط يك شناسايی وجود دارد و آن شناسايی " خود " است دوم اينكه هر كس‏
خود را شناخت خدا را شناخته است و جهان را . پس در اپانيشادهای‏

پاورقی :

1 ) غرر الحكم و در رالكلم ، فصل 77 حديث 301 با عبارت : من عرف‏

نفسه فقد عرف ربه » .
2 ) تحف العقول ( با ترجمه ) ص . 316