1 بيان بعض من صفات اللّه
الحمد للّه الّذي لم تسبق له حال حالا ، فيكون أوّلا قبل أن يكون آخرا ،
و يكون ظاهرا قبل أن يكون باطنا . ( 1 ) كلّ مسمّى بالوحدة غيره قليل ، و كلّ عزيز غيره ذليل ، و كلّ قويّ غيره ضعيف ، و كلّ مالك غيره مملوك ، و كلّ عالم غيره متعلّم ، و كلّ قادر غيره يقدر و يعجز ، و كلّ سميع غيره يصمّ عن لطيف الأصوات و يصمّه كبيرها ، و يذهب عنه ما بعد منها ، و كلّ بصير غيره يعمى عن خفيّ الألوان و لطيف الأجسام ، و كلّ ظاهر غيره غير باطن ، و كلّ باطن غيره غير ظاهر . [ 1 610 ] ( 2 )
[ 607 ]
64 آفريدگانى پرورده بخشى از خطبه آن حضرت عليه السّلام بيان برخى از صفات خدا
حمد خداوندى راست كه هيچ حالى از او حال ديگر را سبقت نمىگيرد ، ( مورد تغيير حالات و آثار زمان نمىباشد ) تا پيش از آخر بودن اول باشد ، و پيش از باطن بودن ظاهر باشد . ( 1 ) هر چه به وحدت نامبرده شود كم است جز ذات او ( كه در عين وحدت كثرت است ) ، هر عزيزى جز او ذليل است ، و هر نيرومندى جز او ناتوان است ، و هر مالكى جز او مملوك است ، و هر دانشمندى جز او دانشجو است ، هر توانايى جز او گاه مىتواند گاه ناتوان مىشود ، هر شنوايى غير از او از شنيدن اصوات ( بسيار زير ) لطيف كر است و اصوات قوى كرش مىكند ، و اثر ( امواج ) اصوات دور به گوش او نمىرسد ، و هر بيناى دقيقى غير از او از ديدن رنگهاى مخفى و اجسام لطيف كور است [ 3 ] ، هر ظاهرى غير از او باطن نيست و هر باطنى جز او ظاهر نيست . [ 1 611 ] ( 2 )
[ 3 ] اين مطالب امروز از اصول مهم طبيعيّات است كه هيچ موجودى داراى يك حقيقت ثابت نيست ، اصوات و الوان و اجسام همگى عبارت از امواج و حركاتند كه تنها در حدّ معيّنى ما مىتوانيم آنها را احساس كنيم ، و چون از آن حد ، بالاتر يا پائينتر باشد ، صوت و رنگ وجود دارد ، ولى براى شنوايى و بينايى ما محسوس نيست . ( مترجم )
[ 608 ]
