1 التّعريف بالدّنيا و واجب الإنسان فيها
أمّا بعد ، فإنّ الدّنيا قد أدبرت و آذنت بوداع ، و إنّ الآخرة قد أقبلت و أشرفت على اطّلاع . ألا و إنّ اليوم المضمار 1 ، و غدا السّباق ، و السّبقة الجنّة ، و الغاية النّار . [ 1 360 ] ( 1 ) 2 إغتنام الفرصة للعمل في أيّام الأمل
أ فلا تائب من خطيئته قبل منيّته ؟ ألا عامل لنفسه قبل يوم بؤسه ؟ . ( 2 ) ألا و إنّكم في أيّام أمل من ورائه أجل ، فمن عمل في أيّام أمله قبل
-----------
( 1 ) المضمار ، و السباق منصوب لأنّه اسم إنّ ، و اليوم ظرف و موضعه رفع لأنّه خبر إنّ ، و ظرف الزمان يجوز أن يكون خبرا عن الحدث ، و المضمار حدث ، و هو الزّمان الّذي تضمّر فيه الخيل للسّباق ،
و اعراب غدا السباق على هذا الوجه . ( شرح : 2 93 ) .
[ 355 ]
28 عمل نه آرزو بخشى از خطبه آن حضرت عليه السّلام است 1 شناسانيدن اين جهان و بيان وظيفه انسان در آن
پس از ( سپاس و ستايش پروردگار ) به حقيقت دنيا روى گردانيده اعلام وداع كرده است ، و به يقين آخرت روى آورده ( از خلال طبيعت ) طلوع نموده آثار و مقدماتش به هر جانب سر كشيده است 1 هوشيار باشيد امروز وقت مضمار 2 است و فردا روز مسابقه ، گوى سبقت بهشت و غايت آتش است [ 1 361 ] ( 1 ) 2 بهره بردن از فرصت عمل در دوران آرزو
آيا توبه كننده از لغزشش نيست كه پيش از فرا رسيدن مرگ توبه كند ؟ آيا عمل كنندهاى براى خود نيست كه پيش از فرارسيدن روز بيچارگى و نكبتش براى خود بكوشد ؟ ( 2 ) بيدار باشيد شما سرخوش در روزگار آرزو هستيد ، روزهايى كه پشت آنها مرگ در كمين است ، پس هر كس در روز آرزو و پيش از حضور اجل كار كند ، كارش
-----------
( 1 ) اشعه آن به هر جا نفوذ كرده است . ضعف قوا و خاموش شدن آتش شهوات طبيعى ، اعلان وداع دنيا و لذات آنست . از طرف ديگر ، قوى شدن ملكات ، و تكامل در خير و شرّ و استقلال اخلاق و روحيات در فعّاليّت ، مقدمات ظهور قيامت است ، چنانكه تكامل كلّى جهان و افزوده شدن پوسته زمين و كاسته شدن از نور آفتاب ، اعلام نزديك شدن قيامت كبر است .
سخن سر بسته گفتى با حريفان
خدا را زين معمّا پرده بردار
-----------
( 2 ) . مضمار چهل روزيست كه اسب را سوقان مىدهند و آن را براى روز مسابقه تمرين و تيمار مىكنند . ( مترجم )
[ 356 ]
حضور أجله نفعه عمله ، و لم يضرره أجله ، و من قصّر في أيّام أمله قبل حضور أجله ، خسر عمله و ضرّه أجله . [ 2 360 ] ( 3 )
