1 قطب عينى حق
عبارتست از واقعيات بر محور ضرورت و يا مفيد بودن كه با قطع نظر از ارتباط انسان با آنها ، ثابت و داراى تحقق ميباشند ، مانند واقعيات جهان هستى كه در اشكال مختلف و با اجزاء و روابط گوناگون در حركت و تحولند . اين واقعيات چنانكه اشاره كرديم در مجراى قوانينى كه كشف از رابطه ضرورى ميان آنها مينمايد ، قرار گرفتهاند . همچنين قطب عينى حق شامل آن قوانين و بايستگىهاى انسانى است كه چه بداند و چه
[ 48 ]
نداند ، چه بخواهد و چه نخواهد ، براى اصلاح و تنظيم موقعيت او در « حيات معقول » ضرورى يا مفيد است ، مانند دانش و بينش و عدالت و آزادى و ايفا به تعهدها و احساس اشتراك در هدفهاى اعلاى زندگى با همه انسانها و غير ذلك . اين قطب عينى حق ، مانند واقعياتى بىنياز از دانستهها و تمايلات آدميان وجود دارند ، و با اينكه تحقق دارند ، خودبخود تنظيم كننده قطب ذاتى حق نميباشند .
