شرح نهج البلاغه (جعفرى) [6]
ج 6
بقيه خطبه بيست و هفتم
بقيه تفسير عمومى خطبه بيست و هفتم
شهادت و شهيدان
نگاهى به حقيقت شهادت
شخصيت شهيد و هدف از شهادت
عنصر شخصيت در ارزشيابى شهادت
مراحل دو گانه شهادت
مرحله يكم دوران زندگى معمولى .
مرحله دوم ورود به كارزار ،
انواع هدفها براى پاياندادن بزندگى
عشق و شهادت
تفسيرى درباره شهادت و شهيدان از ديدگاه قرآن
نبرد در راه حيات معقول حافظ تقوى است
عامل يكم جريانات عوامل و نيروهاى عالم طبيعت است
عامل دوم كه بايستى همواره در راه رفع مزاحمت آن جهاد كرد ، انسان است .
نتايج اعراض از جهاد
نتيجه يكم پوشيدن لباس ذلت
نتيجه دوم دچار شدن به بلاها و مصيبتها
نتيجه سوم دلهره و اضطراب و تشويش دائمى درون
نتيجه چهارم شكست در برابر حق و پيروزى حق بر اعراض كننده از جهاد
نتيجه پنجم ممنوعيت از عدالت و انصاف
شب و روز ، پنهان و آشكار فرياد زدم
اينست معناى وابستگى حيات افراد جامعه بيكديگر
حق حيات ، مطلق است و برخوردارى از اين حق مشروط به پذيرش مكتب و ايدهاى نيست
داشتن حق چيزيست و تطبيق موجوديت آدمى با حق چيزى ديگر
تعريف حق و دو قطب اساسى آن
1 قطب عينى حق
2 قطب ذاتى حق
آيا حق پيروز است يا قدرت ؟
حق هرگز با قدرت جنگ تن به تن ندارد
و آياتى كه كلمه غلبه و پيروزى حق را در قرآن گوشزد مىكند . چند گروه است :
گروه يكم
گروه دوم آياتى است كه مشيت و كار خدا را درباره حق توضيح ميدهد
گروه سوم آياتى است كه پايدارى حق را بيان ميكند ،
گروه چهارم آياتى است كه بروز حق را در برهههائى از زمان بيان ميدارد ،
گروه پنجم آياتى هستند كه مردم را تشويق به توصيه حق بيكديگر مينمايند
گروه ششم مضامينى از آيات است كه مىگويد : در اجراى حق و بهرهبردارى از آن ، شكيبا باشيد ،
گروه هفتم آياتى است كه قيام و نظم عالم هستى را بر مبناى حق معرفى مىكند .
گروه هشتم زوال و نابودى حتمى باطل را گوشزد مىكند ،
توضيحى درباره گروههاى آيات مربوط به حق
گروه يكم
گروه دوم اراده و مشيت خداوندى را درباره حمايت از حق و اجراى آن بيان ميدارد .
گروه سوم از آيات پايدارى و ثبات حق را مطرح ميكند .
گروه چهارم آيات فراوانى است كه بروز حق بعنوان عامل تكامل انسانها را در ميدان زندگى در برهههائى از زمانها بوسيله پيامبران و ظهور آيات الهى گوشزد ميكند .
گروه پنجم آياتى است كه مردم را به توصيه حق بيكديگر دستور ميدهد .
گروه ششم از آيات با صراحت كامل ميگويد : براى وصول به حق و اجراى آن ، شتابزده نباشيد
گروه هفتم آياتى است كه قيام و نظم عالم هستى را بر مبناى حق معرفى مينمايد .
گروه هشتم از آيات نابودى باطل و فناى آنرا بعنوان مقتضاى مشيت دائمى الهى گوشزد مينمايد :
نتيجه يكم اينكه حق هرگز در مقابل قدرت قرار نميگيرد ،
نتيجه دوم اينكه حق هرگز با باطل جنگ تنبهتن ندارد .
قدرت يعنى چه ؟
توضيحى درباره بيمارى احساس قدرت مستقل و مطلق
قدرت و جريان آن در اسلام
آيا ميتوان براى قدرتپرستان سلطهگر اثبات كرد كه عشق تسلط برجانهاى آدميان ، با عشق به سركشيدن پياله زهر مساوى است ؟
ستمى فوق ستمگرىها ، وقاحتى فوق وقاحتها
اگر عمل عينى آتيلاها و نرونها ، تاريخ انسانى را دردناك ثبت ميكند فلسفه ماكياولىها و رنانها تاريخ انسانى را به فاجعه مبدل ميسازد
پيروزى چه معنا ميدهد
آيا حمايتكنندگان از تنازع در بقاء از عقل و خرد سالم برخوردارند ؟
فلسفه قدرتمندان در موقع لغزش در سراشيبى سقوط
اگر من او را از پاى در نياورم او مرا از پاى در خواهد آورد
برخى از معجزههائى كه اصلحسازان در ميدان تنازع در بقاء بوجود آوردهاند
قدرت در اختيار كسانى كه شخصيت انسانى خود را در نبرد با خودخواهى از دست دادهاند
قدرت در اختيار كسانى كه شخصيت انسانى آنان در نبرد با خودخواهى پيروز گشته است
تكامل يا نابود شدن قدرتها كه مايه حيات انسانها است بدست يكديگر
شما سست عنصرها دو معصيت بزرگ مرتكب ميشويد
رهبر رهبران انسانيت مينالد و فرياد ميزند
زندگى با احساسات خام
زندگى با احساسات تصعيد شده
زندگى با تعقل محض
احساس تصعيد شده ( احساس برين ) عامل واقعى تعيين كننده روش عقلانى بشرى در زندگى است
تماشاگران بىخبر از واقعيتها به قضاوت نشسته و درباره على ( ع ) به قضاوت پرداختهاند
على بن ابيطالب همواره جنگ را تا نزديكى تاريكى شب به تأخير مياندازد
سست عنصرى و بىتفاوتى اكثريت مردم درباره حقوق جان خود ، يكى از عوامل بدبينى و نگرانى عميق به نوع انسانى بوده است
28 و من خطبة له عليه السلام
متن خطبه بيست و هشتم
ترجمه خطبه بيست و هشتم
تفسير عمومى خطبه بيست و هشتم
هر لحظهاى از زمان كه از آينده ميرسد و بگذشته ميخزد دنيا گامى از ما دور مىشود و بمقدار آن لحظه آدميان را وداع مىگويد
آرزوهاى ما چونان قشر باريكى از نفت است كه روى آب شعلهور باشد
عمل در روزگار خوشى و عمل در روزگار ناخوشى
گرايشهاى دينى معلول ترس و ناتوانى و احساس درماندگى است
يك نگاه دقيق به ترس و رابطه آن با مذهب
اگر ترس باعث ميشود كه . . .
قرآن گرايش به خدا را به انگيزگى ترس و اضطراب توبيخ ميكند
در اين درگه شبى بيدار باشيد
اگر حق براى فرد يا جامعهاى سودى نبخشد باطل تباهش خواهد ساخت
هيچ چيزى براى شخصيت كمالجوى آدمى خطرناكتر از پيروى هوى و درازى آرزوها نيست
29 و من خطبة له عليه السلام
متن خطبه بيست و نهم
ترجمه خطبه بيست و نهم
تفسير عمومى خطبه بيست و نهم
داستان ضحاك بن قيس
پس من با كه سخن بگويم ؟
با حماسه در سخنپردازىها صخرههاى سخت را متلاشى ميكنند ، ولى خود در برابر اراده دشمن متلاشى ميشوند
نه ارزش دعوت به حق را درك ميكنيد و نه قلبى را كه براى شما مىتپد تشخيص ميدهيد .
اينقدر خود را فريب ندهيد ، دين جان خود را بتأخير نيندازيد ، حق شوخى ناپذير است
از وطن خود دفاع كنيد و رهبرتان را بشناسيد
وطن چيست ؟ و آيا حب الوطن مطلوب مطلق است ؟
آيا وطن دوستى مطلوب مطلق است ؟
چون وطن دوستى معلول حب ذات است لذا محبت بوطن قابل شدت و ضعف و در معرض هستى و نيستى است
وطن از ديدگاه قرآن
گروه يكم آياتى وجود دارد كه علاقه بوطن را كاملا تاييد ميكند
گروه دوم آياتى است كه بطور غير مستقيم محبوبيت وطن را گوشزد ميكند
گروه سوم
آيا ممكن است كره زمين روزى بشكل يك وطن واقعى براى عموم انسانها از هر نژاد و هر مكتب كه بوده باشند درآيد ؟
پس از من با رهبرى كدامين پيشوا پيكار خواهيد كرد ؟
شما كه خود را فريب دادهايد ، چه كسى ميتواند از فريبكارى شما نجات پيدا كند ؟
سخنانتان از اعتبار افتاده است
آيا مىتوانيد موقعيت خود را توصيف كنيد ؟
گفتار بدون معرفت و علم ، غفلت از ضرورت خوددارى از آلودگيها ، طمع در پيروزى بدون شايستگى . اينست عوامل تباهكننده زندگى
شناخت و ابعاد آن
آيا شناخت ، امكانپذير است ؟
وسائل و ابزار شناخت
نوع اول طبيعىترين و ابتدائىترين وسائل و ابزار شناخت حواس طبيعى آدمى است
حواس طبيعى از ناحيه عوامل درونى توجيه ميشوند
نوع دوم وسايل و ابزار مصنوعى شناخت .
نوع سوم نيروها و استعدادهاى درونى
اهميت بررسى و تحقيق درباره شناخت
شناخت و انواع و ابعاد آن شناخت قابل مشاهده عينى نيست
انواع عامل شناخت
1 جبر طبيعى حسى و ذهنى براى شناخت ابتدائى
2 جبر طبيعى حسى و ذهنى براى مراحل عالى شناخت
3 عامل ادامه زندگى براى شناخت
4 خودخواهى عامل شناخت
5 سودجوئى عامل شناخت
6 اشتياق ذاتى عامل شناخت
7 اخلاق عامل شناخت
8 شناخت با تحريك عشق
9 اعتقاد ، عامل شناخت
10 اعتقاد ايستا و اعتقاد پويا در بوجود آمدن شناخت
نوع يكم اعتقاد ايستا
نوع دوم عقيده پويا
11 هيچ مسئله بديهى وجود ندارد مگر اينكه با مقدارى از قضاياى نظرى احاطه شده است و هيچ مسئله نظرى وجود ندارد مگر اينكه در پيرامون آن قضاياى روشنى وجود دارد
12 ايمان ، عامل شناخت
بحثى مختصر با منكرين ايمان بعنوان عامل شناخت
ضرورت تنظيم و تصفيه حواس براى تصحيح ارتباط ذهن با واقعيات
شناخت بديهى و شناخت نظرى
مراحل اوليه شناخت
1 مقدمه نخستين برقرار شدن ارتباط ابتدائى ميان ذهن و موضوع
2 اعتناى ابتدائى
3 توجه
4 دو عامل محرك توجه
5 اشراف غير مستقيم
6 اشراف مستقيم
7 آيا اشراف مستقيم حقيقى بر موضوعات امكانپذير است ؟
8 احاطه بيواسطه
9 احاطه با واسطه
انواع رابطه ذهن با موضوع در پديده شناخت
1 رابطه احساس بسيط يا مجرد با شناخت
2 رابطه احساس مركب با شناخت
3 رابطه درك با شناخت
4 رابطه شعور با شناخت
5 رابطه آگاهى با شناخت
6 رابطه نيمه آگاهى با شناخت
7 رابطه ناخودآگاهى با شناخت
8 تصور منعكس در حال استمرار ارتباط با موضوع
9 تصور منفصل از ارتباط با موضوع
10 تصورات مولد در شناخت
شرايط اصلى شناخت
1 شرايط شناخت بانظر به موضوعى كه براى شناخت مطرح گشته است
2 شرايط شناخت با نظر به چگونگى شناختى كه مطلوب است
3 شرايط موقعيتى كه ذهن در هنگام شناخت يا براى حصول آن دارا ميباشد
4 شرط فاصله منطقى ميان ذهن و موضوعى كه براى شناخت مطرح است
انواع ارتباطات شبه كمى ذهن با موضوع در پديده شناخت
تعريف شناخت
1 احتمال
2 ظن
3 قطع
4 قطعهاى منطقى و قطعهاى تلقينى و قطعهاى فصلى
5 جزم
6 علم
مراتب علم
انتقادى از سخن كانت
مراحل سه گانه علم با نظر به شرايط ذهنى
7 علم اجمالى
8 علم تفصيلى
شرايط يك قانون علمى
شرط يكم كليت قانون
قسم يكم استقراء
قسم دوم انشائى تجريدى
تعميم ديدگاه علمى
شرط دوم قابل پيشبينى مشروط
شرط سوم ابطالپذيرى
شرط چهارم قابل تكرار و تعدد
9 يقين
10 علم حصولى
11 علم حضورى
12 مراحل علم حضورى
مرحله يكم معلوم ذاتى مبهم است
مجموع اجزاء درونى و برونى « من » نيست
مرحله دوم عبارتست از دريافت ذات « من »
مرحله سوم عبارتست از بروز استقلال « من » در برابر « جز من »
13 علم انفعالى
14 علم فعلى
فهرست مطالب
فهرست آيات
فهرست اسامى
فهرست مأخذ
فهرست مكانها
فهرست اقوام و قبايل
