مرحله دوم ورود به كارزار ،
در حاليكه تن به شهادت داده ، باكى از پايانيافتن زندگى در راه هدف اعلائى كه انتخاب كرده است ، ندارد . در اين مرحله انسانى كه رو به شهادت ميرود ، ممكن است طوفانى در وضع روانى او به وجود بيايد ، سپاهى از مفاهيم گوناگون از زندگى و مرگ و مختصات زندگى در مغز او رژه بروند ، لحظهاى فرسودگى ، لحظه بعد نشاط و برافروختگى ،
تداعى معانى در اندك زمان جاى خود را به انديشه منطقى ميدهد و بالعكس ،
رشته انديشه منطقى را شروع و تداعى معانى آنرا از هم ميگسلد . دنيا و زر و زيورش در نوسانى از ارزيابىها از جلو چشمان شهيد عبور مىكند . با اينحال ميتوان ملاك وضع روانى شهيد را در مرحله دوم شدت و ضعف تمركز قواى دماغى درباره آن هدف قرار داد كه براى وصول به آن ، گام به مرز زندگى و مرگ نهاده است . هر اندازه كه قواى مغزى شهيد درباره هدف انتخاب شدهاش متمركزتر باشد ، از طوفان و نوسانات روانى او كاسته ميشود . در اين مرحله ،
با نظر به گفتار و رفتار شهداى بزرگ تاريخ ، اين ملاك بخوبى ثابت ميشود كه عظمت هدف كه آنان ميخواهند آنرا به بهاى جان به دست بياورند ، آنانرا چنان جذب ميكند كه از نظر وضع روانى گوئى در معتدلترين حال به سر ميبرند .
اكنون بعضى از جملات امام حسين عليه السلام را در روز خونين دشت نينوا از نظر ميگذرانيم :
1 امام حسين عليه از فرزدق شاعر ميپرسد : مردم را در پشت سرت چگونه گذاشتى ؟ ( وضع مردم در كوفه چگونه بود ؟ ) فرزدق پاسخ داد :
دلهاى مردم با تو و شمشيرهايشان به ضرر تو كشيده شده است و قضاى الهى از آسمان فرود ميآيد و خداوند با مشيت خود عمل ميكند . امام حسين فرمود :
[ 12 ]
« راست گفتى همه امور بسته به مشيت خداونديست و فعاليت پروردگار مادائمى است ، اگر قضاى الهى آنچنانكه ما ميخواهيم ، فرود بيايد ، سپاسگذار نعمتهايش خواهيم بود و اوست كه به سپاسگذارى ما كمك خواهد كرد و اگر قضاى الهى ميان ما و خواسته ما فاصله بيندازد و مانع گردد ، كسى كه حق و حقيقت را نيت كرده است و تقوى را در درون خود مستحكم ساخته است ،
تجاوز و تعدى نكرده است » . ملاحظه ميشود كه هدف حسين بن على ( ع ) دو بعد دارد ، بعد زندگى طبيعى و بعد زندگى ماوراى طبيعى . او با اولين لحظات حركت به ميدان جهاد ، در هدف خود غوطهور شده است : يا زندگى در زمينه « حيات معقول » اين دنيا و يا رو به نتايج « حيات معقول » كه پس از عبور از دهليز شهادت خواهد ديد . اين روحيه هيچ طوفانى جز هيجان و تحرك مثبت ندارد .
