گروه يكم آياتى وجود دارد كه علاقه بوطن را كاملا تاييد ميكند
مانند :
« وَ اِذْ اَخَذْنا ميثاقَكُمْْ لا تَسْفِكوُنَ دِمائَكُمْ وَ لا تُخْرِجُونَ اَنْفُسَكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ » 1 ( و موقعى كه ما از شما پيمان گرفتيم كه خونهاى يكديگر را نريزيد و يكديگر را از وطنهاى خود بيرون نكنيد ) .
« لا يَنْهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذينَ لَمْ يُقاتَلُوكُمْ فِى الدّينِ وَ لَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ اَنْ تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا اِلَيْهِمْ اِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْْسِطينَ » 2 ( خداوند شما را از نيكوكارى و عدالت درباره كسانى كه با شما به جنگ و پيكار برنخاستهاند و شما را از وطنهاى خود بيرون نكردهاند ، جلوگيرى نميكند . قطعاً خداوند عدالت كنندگان را دوست ميدارد . ) « اِنَّما يَنْهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذينَ قاتِلوُكُمْ فِى الدّينِ وَ اَخْرَجُوكُمْ مِنْ
-----------
( 1 ) البقره آيه 84
-----------
( 2 ) الممتحنة آيه 8
[ 202 ]
دِيارِكُمْ وَ ظاهَرُوا عَلى اِخْراجِكُمْ اَنْ تَوَلَّوْهُمْ وَ مَنْ يَتَوَلَّهُمْ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ » 1 ( خداوند فقط از دوستى شما با كسانى كه با شما درباره دين جنگيدند و از وطنتان بيرون كردند و در بيرون كردن شما بيكديگر كمك كردند نهى ميكند . آنان ستمكاران هستند ) .
« قالوُا وَ ما لَنا اَلاَّ نُقاتِلَ فى سَبيلِ اْللَّهِ وَ قَدْ اُخْرِجْنا مِنْ دِيارِنا . . . » 2 ( و آنان گفتند : چرا ما در راه خدا نجنگيم در حاليكه ما از وطن خود رانده شدهايم . ) « فَالَّذينَ هاجَرُوا وَ اُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ وَ اوُذُوا فى سَبيلى وَ قاتَلوُا وَ قُتِلُوا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ . . . » 3 ( كسانى كه مهاجرت كردند و از وطن خود بيرون رانده شدند و در راه من تن به رنج دادند و پيكار كردند و كشته شدند ،
گناهانشان را محو و نابود ميسازم ) .
اين گروه از آيات تعلق طبيعى انسان را به وطن خود بيان نموده و محروميت از بهرهمندى از وطن را رياضت سخت معرفى فرموده است .
بهمين جهت است كه در آيه اول يكى از مواد پيمان الهى محسوبش ميدارد و ميفرمايد : « موقعى كه از شما پيمان گرفتيم كه همديگر را نكشيد و يكديگر را از وطن خود اخراج نكنيد . » ملاحظه ميشود كه آوارگى از وطن را در اهميت مانند كشته شدن متذكر شده ، اجتناب از آن دو را مشمول پيمان قرار داده است .
در آيه بعدى نيكوكارى و عدالت و انصاف را درباره كسانى كه اگر چه خارج از دين اسلام ميباشند ، ماداميكه در راه دين بكشتار برنخاستهاند و
-----------
( 1 ) الممتحنة آيه 9
-----------
( 2 ) البقرة آيه 246
-----------
( 3 ) آل عمران آيه 195
[ 203 ]
مسلمانان را از وطن خود آواره ننمودهاند ، مطلوب معرفى نموده و ميگويد :
خدا نيكوكاران و مردم عادل و باانصاف را بطور عموم دوست ميدارد .
و بالعكس نسبت به كسانيكه به جنگ و پيكار برخاسته و مسلمانان را از وطنهاى خود آواره مىكنند ، از نيكوكارى جلوگيرى مىكند .
در آيه شماره 4 استدلال كسانى را كه ميخواهند بجنگند ، باينكه چرا ما در راه خدا نجنگيم ، با اينكه ما را از وطن و ديار خود بيرون راندهاند ،
صحيح ميداند . و همچنين شماره پنجم از آيات .
