شرح نهج البلاغه (جعفرى) [3]
ج 3
خطبه چهارم
4 و من خطبة له عليه السلام
ترجمه خطبه چهارم
تفسير عمومى خطبه چهارم
عوامل گرديدن تكاملى را خنثى نكنيم
ديگر هيچ صدائى انسان ساز براى شنيده شدن طنين نمىاندازد
داستان ناكثين ( پيمان شكنان )
تحليل داستان پيمانشكنان
1 بحثى در ماهيت بيعت و لزوم آن براى رشد و اعتلاى انسانى
2 آزادى اساسىترين عنصر پيمان مقدس
3 جوامع امروزى دليلى براى لزوم بيعت ( پيمان مقدس ) نمىبينند
4 تعهد شكنى عبارت ديگرى از خودكشى
5 بازيگرىهاى ماكياولى معاويه در پيمان شكنى طلحه و زبير
6 آگاهى پيشين على بن ابيطالب ( ع ) از قرار گرفتن پيمان شكنان در معرض فريب خوردن
7 تبديل دادخواهى دروغين را به حكومت خواهى ، نوعى از سياست تلقى كردهاند
8 اعتراف پيمان شكنان
9 شريك ساختن مردم ناشايست در مديريت اجتماع ، خيانت در امانتى است كه خدا و مردم به من سپردهاند
10 پيمان شكنان به عمره مىروند تا انصراف خود را از رهبر الهى با عبادت خدا بپوشانند
11 پيمان شكنان سوگند مىخورند كه پيمان خود را نخواهند شكست
12 پيمان شكنان از پديده پيمان الهى كه مقدسترين پديدهها است سوء استفاده مىكنند
13 پيمان شكنان از عدالت رهبر الهى هم سوء استفاده مىكنند
ما اين عدالت را نمىخواهيم زيرا نيازى به آن نداريم
پيمان و پيمان شكنى از ديدگاه قرآن
چگونه دين پرده تاريكى روى واقعيت مىكشد
من نگهبان حقيقتم
واقعيات و رويدادهايى كه با قيافه خاموش گوياترين زبان را دارند
مسير من از حقيقت و رو به حقيقت است ، از من جدا نشويد
نظرى كلى درباره پديدهها و فعاليتهاى روانى على بن ابيطالب عليه السلام
رابطه حيات با پديدهها و فعاليتهاى آن
حيات در منطقه ارزشها
بيم و هراس من درباره انسانها است
شناخت حق و باطل و تفكيك راه آن دو از يكديگر
حق و باطل از ديدگاه قرآن
1 خداوند حق و حق خداوند است :
2 واقعيتهاى هستى حقاند :
3 دين حق است :
4 حق شايسته است :
5 قرآن و ديگر كتابهاى آسمانى حق است :
6 حق و حقيقت از خدا است :
7 قانون حق است :
8 حق ثابت ، و باطل در گذر است :
بحثى در ثبات حق و زوال باطل
احساس بىنيازى در حال اطمينان به داشتن عامل مرتفع كننده احتياج
خطبه پنجم
5 و من خطبة له عليه السلام
النهي عن الفتنة
خلقه و علمه
ترجمه خطبه پنجم
تفسير عمومى خطبه پنجم
نقش فتنهها و آشوبها در حيات آرمان انسانى در سرتاسر تاريخ
1 تفسير موقعيت فتنهانگيز
مسئله يكم تعريف موقعيت فتنهانگيز
هر فتنه و آشوبى دو جنبه دارد
1 جنبه منفى
2 جنبه مثبت
مسئله دوم عوامل بروز فتنهها
2 انسانهايى كه با موقعيت فتنهانگيز در ارتباطند
مسئله يكم گروه روشنفكران
مسئله دوم گروه پاكدلان پاك انديش
مسئله سوم گروه سودجويان
مسئله چهارم گروه بدبينان
مسئله پنجم گروه خوش بينان
مسئله ششم محققان حرفهاى
مسئله هفتم محققان آگاه و متعهد
فتنهاى كه در دوران زمامدارى امير المؤمنين بوجود آمده بود
فتنه از ديدگاه قرآن
1 فتنه عامل تحركى براى آزمايش
2 فتنهاى كه خود انسان به وجود مىآورد و آن را وسيله فريب دادن خود مىسازد .
3 وقيحترين جنبههاى فتنه
4 اگر محاسبه دقيق در كار نباشد ، فتنهها خوب و بد را به آتش خواهند كشيد .
عوامل دو پديده متضاد اتحاد و خصومتها
به بيان دردها نپردازيد ، درمان دردها را بگوئيد
انسان و افتخار و مباهاتهاى او
حركت براى پرواز بى بال و پر نتيجهاى جز سقوط ندارد
قدرت شرط اساسى تكليف است
مسئله يكم وسيله تشخيص قدرت
عدم محاسبه آرمانى درباره بهره بردارى از قدرتها هدر رفتن و نابودى اين سرمايههاى الهى را به دنبال دارد
با ارزشترين و پايدارترين و پيروزترين قدرتها كه امير المؤمنين ( ع ) مىخواهد ، كدام است ؟
عالىترين تشبيه درباره رياست
ساده لوحان نتايج را پيش از سپرى كردن مقدمات مىخواهند
چه كنم در برابر اين كوته بينان ، بگويم يا ساكت شوم ؟
حيات فوق زندگى و مرگ
مرگ از ديدگاه على بن ابيطالب ( ع ) شربت گوارايى است براى حيات حقيقى
بر لبش قفل است و در دل رازها
خطبه ششم
6 و من كلام له عليه السلام لما أشير عليه بألا يتبع طلحة و الزبير و لا يرصد لهما القتال
ترجمه خطبه ششم
تفسير عمومى خطبه ششم
شگفتا عوامل هشدارىهاى آگاهىافزا ، وسيلههائى براى تخدير
تا ميان حق و باطل تناقض آشتى ناپذير وجود دارد ، پيكار حق طلبان و باطل گرايان اجتناب ناپذير خواهد بود
دليل تكرار و تأكيد امير المؤمنين ( ع ) درباره حق خود
خطبه هفتم
و من خطبة له عليه السلام يذم فيها اتباع الشيطان
ترجمه خطبه هفتم
تفسير عمومى خطبه هفتم
نخست دست بردگى بسوى شيطان دراز كردند ، سپس شيطان بردگى آنان را پذيرفت
سينههايى كه مبدل به قفسه شيطان مىگردد
ديروز انسانهائى بودند و امروز شياطين گشتهاند
خطبه هشتم
و من كلام له عليه السلام يعني به الزبير
ترجمه خطبه هشتم
تفسير عمومى خطبه هشتم
آيا زبير در مسئله پيمان زمامدارى ظاهر سازى كرده بود ؟
انكار پس از اقرار پذيرفته نمىشود
خطبه نهم
و من كلام له عليه السلام في صفته و صفة خصومه
ترجمه خطبه نهم سخنى از على ( ع ) در صفت خود و صفت دشمنانش
تفسير عمومى خطبه نهم
كسى كه قدرت عمل دارد ، نيازى به هياهو و خروشيدن ندارد
سهم تحرك احساسات در تحولات اساسى
خطبه دهم
و من خطبة له عليه السلام يريد الشيطان أو يكني به عن قوم
ترجمه خطبه دهم
تفسير عمومى خطبه دهم
در برابر حزب شيطان كه براى فريب دادن اولاد آدم بسيج شده است ، بى تفاوت نباشيد
اينست معناى بينايى كه آدمى خود را نفريبد و فريب ديگران را نخورد
آنان موقعيتى را كه من به وجود خواهم آورد ، قدرت بر هم زدن آنرا نخواهند داشت
خطبه يازدهم
و من كلام له عليه السلام لابنه محمد بن الحنفية لما أعطاه الراية يوم الجمل
ترجمه خطبه يازدهم
تفسير عمومى خطبه يازدهم
اگر كوهها از جاى خود كنده شوند تو پا بر جاى باش
جمجمهاى كه چون گوى بىاختيار تسليم چوگان الهى نباشد ، دير يا زود گوى پيش پاى قوانين طبيعت گشته ، راه نابودى را پيش خواهد گرفت .
پيروزى از خدا و براى خداست و بس
خطبه دوازدهم
و من كلام له عليه السلام لما أظفره اللّه بأصحاب الجمل
ترجمه خطبه دوازدهم هنگامى كه خداوند امير المؤمنين ( ع ) را بر اصحاب جمل پيروز ساخت
تفسير عمومى خطبه دوازدهم
آنان در ميان ما نبودند ، ولى با ما بودند ( اتحاد شگفتانگيز انسانها )
خطبه سيزدهم
و من كلام له عليه السلام في ذم أهل البصرة بعد وقعة الجمل
ترجمه خطبه سيزدهم در سرزنش اهل بصره پس از حادثه جمل
تفسير عمومى خطبه سيزدهم
از حكومت و دمسازى با على ( ع ) فرار كردند و لشكر زن و پيرو چارپاى گشتند
تأثير محيط طبيعى در وضع روانى مردم
نتوان مرد به سختى كه در اينجا زادم
خطبه چهاردهم
14 و من كلام له عليه السلام في مثل ذلك
ترجمه خطبه چهاردهم سخنى از امير المؤمنين عليه السلام درباره بصرهنشينان
خطبه پانزدهم
و من كلام له عليه السلام فيما رده على المسلمين من قطائع عثمان رضي اللّه عنه
ترجمه خطبه پانزدهم سخنى درباره برگرداندن املاك مسلمانان كه عثمان به اراده شخصى خود به ديگران بخشيده بود
تفسير عمومى خطبه پانزدهم
اين مالكيتهاى غير قانونى لغو و باطل است
عدالت و ستم
عدالت در شئون انسانى كه با اراده به وجود مىآيد
عدالت در جهان هستى
ميگويند : عدالت آن معشوق مطلق انسانيت است كه انسانها از آن فرار ميكنند
عدالت منها نمىكند ، بلكه اضافه مىنمايد
عدالت از ديدگاه قرآن
تنها خداست كه ملاك عدالت ميان انسانها است
قيام دائمى و همه جانبه براى عدالت
از ستم دور شويد و ستمگار نباشيد ، زيرا ستمگار از رحمت ربوبى خداوندى بريده است
ستم عامل سقوط تمدنها و متلاشى شدن اجتماعات
خداوند عامل ظلم نيست
ستمگاران آن خود كامگانند كه جلو هر گونه اعتلاء و پيشرفت را ميگيرند
1 مترفين
آيا دين براى تخدير بينوايان بوجود آمده است ؟
2 ملاء
مبارزه جدى و داد و فرياد پيامبران براى ريشه كن كردن ظلم
خطبه شانزدهم
و من كلام له عليه السلام لما بويع في المدينة
ترجمه خطبه شانزدهم سخنى از امير المؤمنين عليه السلام ، در آن هنگام فرمود كه در مدينه با او بيعت كردند
تفسير عمومى خطبه شانزدهم
شخصيتم را در گرو سخنم مىگذارم
براى هشياران اندرزها و تجارب روزگاران جدىترين وسايل خود سازى است
از آن تحول تكاملى كه پيامبر اسلام بوجود آورده بود ، منحرف گشته بهمان نقطه برگشتهايد كه مبدء حركت تكاملى شما بود
هشيار باشيد كه عوامل دگرگونىها به فعاليت افتاده است و شما در مجراى آزمايشها قرار گرفتهايد
هدف و حكمت آزمايشها
من حقيقتى را پنهان نداشتهام ، و آنچه را كه گفتهام صدق محض است
سرنوشت امروز را مىدانستم
گنهكاران و پايان سرنوشت آنان
هر معصيتى سقوطى را بدنبال دارد
هدفهاى اعلاى تقوى ورزيدن از ديدگاه قرآن
اكثريت باطل و باطل گرايان و اقليت حق و حق گرايان
ورقى كه از كتاب زندگى گردانيده شد ، جز بوسيله رويدادهاى محاسبه نشده برگشت ندارد
ديدگاه يكم فلسفى محض
ديدگاه دوم عينى و محسوس
فهرست مطالب
( فهرست آيات )
( فهرست نام اشخاص )
