مسئله هفتم محققان آگاه و متعهد
بر عكس اين فرصت جويان حرفهاى ، محققان آگاه و متعهدى پيدا مىشوند كه نه تنها براى ارضاى خودخواهى صفحات كاغذ را باطل نمىكنند ، بلكه با كوشش پىگير و صميمانه ، بازيگرى با محتويات پيش ساخته ذهنى خود را نيز [ كه رهايى از آنها كار هر كسى نيست ] كنار مىگذارند . باين معنى كه با توجه به بازيگرى نابجاى محتويات پيش ساخته ذهنى كه حوادث را با رنگ خاص خود رنگ آميزى مىنمايند ، از دخالت آنها در تفسير و توجيه حادثه خوددارى مىنمايند .
اينگونه بازيگرىهاى ذهنى بزرگترين عامل تحريف واقعيات است كه به وسيله ناآگاهان غير متعهد كتب تاريخى بشرى را مشكوك قلمداد مىكنند . حتى
[ 90 ]
وايتهد با اينكه شكى در آگاهىهاى گيبون ندارد ، درباره تاريخ پر ارزش او كه در سقوط و اعتلاى امپراتورى رم نوشته است ، مىگويد :
« گيبون تحقيقات شايستهاى درباره سقوط و اعتلاى امپراطورى رم نموده است ، ولى عينك قرن نوزدهم به چشمانش » .
تاكيد مىكنيم كه براى تحقيق آگاهانه و متعهدانه ، يك شرط اساسى باضافه شرايط ديگر كه بايد آنها را مراعات كرد ، وجود دارد كه در نظر گرفتن و عمل به آن بسيار دشوار است و آن شرط عبارت است از دخالت ندادن بازيگرىهاى ذهنى خويش بوسيله محتويات پيش ساختهاى كه با عوامل مختلف مانند عقيده و ذوق و نوع تفكر به وجود مىآيند و آگاهانه يا ناگاه الگوهايى را براى تشخيص و بيان واقعيات خلق مىكنند .
لذا يك محقق آگاه و متعهد ، نمىتواند در تحليل و تركيب موقعيت فتنهانگيز مانند ساير موقعيتهاى بشرى كمترين بازيگرى پيش ساخته از طرف محيط و عقايد و ذوقيات را دخالت بدهد .
