1 جنبه منفى
اين جنبه شامل تباهىهايى است كه فتنهها ببار مىآورند ،
مانند :
يك درهم ريختن ارزشهاى ثابت شده اعم از آنهائى كه اصيل و پايدارند ،
مانند ارزش حيات انسانها ، و آن ارزشها كه موقت و فرعى مىباشند . شايد بتوان گفت كه : متزلزل شدن اصيلترين ارزشها كه حيات آدمى است ، ناشى از تلفات بيشمار انسانها در طوفان و تلاطم فتنهها بوده است كه متأسفانه سرتاسر تاريخ بشرى را فرا گرفته است .
با شيوع چنين پديدهاى ، يك امر طبيعى است كه روزها و شبها در تزلزل و بىارزش بودن حيات فكر مىكنيم و به جايى نمىرسيم .
دو بر هم خوردن واقعيت هدفها و وسيلهها و جابجا شدن آن دو كه بايستى از محاسبه تفكيكى دقيق برخوردار شوند . رنج آورترين پديده فتنه همين است كه تكيهگاه مكتب ماكياولىها قرار گرفته است .
سه پوچ شدن اصول و قوانين تثبيت شده بدون احساس ضرورتى براى تفكيك دو نوع صحيح و باطل آنها از يكديگر .
توقع مراعات واقعيات در فتنهها و محفوظ نگاهداشتن سه عنصر مزبور ( ارزش ، هدف و وسيله ، اصول و قوانين ) از تباهىها و سوء استفادهها ، درست مساوى توقع تنظيم خودبخودى صفحات كتابى ضخيم است كه در يك جنگل بى سر و ته دستخوش طوفانها گشته و هر صفحهاى در نقطهاى از جنگل بپرواز درآمده است .
