لفظی و تحريف معنوی است . يعنی بعضی از اين تحريفها كه صورت گرفته‏
است در لفظ بوده و بعضی در تفسير و در معنی بوده است نه در لفظ ، كه‏
چون از مطلب خيلی خارج می‏شوم نمی‏خواهم در اطراف اين مطلب بيشتر از اين‏
بحث كنم .
داستانی است كه بد نيست آن را بگويم . يك نفر از علماء نقل می‏كرد كه‏
در ايام جوانيش مداحی از تهران به مشهد آمده بود كه روزها در مسجد
گوهرشاد يا در صحن می‏ايستاد و شعر می‏خواند ، مديحه می‏خواند . از جمله غزل‏
معروف منسوب به حافظ را می‏خواند :

ای دل غلام شاه جهان باش و شاه باش

پيوسته در حمايت لطف اله باش

قبر امام هشتم سلطان دين رضا

از جان ببوس و بر در آن بارگاه باش

اين آقا برای اينكه او را دست بيندازد ، رفته بود و به او گفته بود
آقا چرا اين شعر را غلط می‏خوانی ؟ بايد اين طور بخوانی :

قبر امام هشتم سلطان دين رضا

از جان ببوس و بر در آن ، بار كاه باش

يعنی وقتی به در حرم رسيدی همان طور كه يك بار كاه را از روی الاغ‏
بزمين می‏اندازند ، تو هم فورا خودت را بزمين بينداز . از آن پس هر وقت‏
مداح بيچاره اين شعر را می‏خواند ، بجای بارگاه می‏گفت بار كاه و خود را
هم بزمين می‏انداخت . اين را می‏گويند تحريف . در همين جا اين مطلب را
بگويم كه تحريف از نظر موضوع نيز

15